De regelingen die klokkenluiders moeten beschermen zijn bij mbo-instellingen zeer divers. Sommige regelingen ontmoedigen medewerkers om een misstand te melden. Dit meent het Adviespunt Klokkenluiders.
Mbo-scholen moeten een klokkenluidersregeling hebben, aldus de ‘Branchecode goed bestuur in het mbo’. In deze branchecode is opgenomen dat het College van Bestuur ervoor verantwoordelijk is dat de klokkenluidersregeling op de website van de instelling wordt gepubliceerd. Slechts enkele mbo-instellingen hebben aan deze oproep gehoor gegeven, zo bleek bij een steekproef.
Bangmakerij
Als er al een klokkenluiderregeling op de website staat, is deze zelden voorzien van een toelichting over het belang aan het voorkomen en oplossen van misstanden, zo blijkt uit het onderzoek. ‘Zonder goede uitleg is het begrijpelijk dat potentiële klokkenluiders aan het twijfelen worden gebracht om een melding van een misstand te doen’, aldus Hannah de Jong, directeur van het Adviespunt. ‘We hebben regelingen gezien met ingewikkelde juridische termen en soms bangmakerij. Als mbo-instellingen echt willen uitdragen dat belang wordt gehecht aan het voorkomen en oplossen van misstanden, dan moeten sommige klokkenluidersregelingen aanzienlijk worden verbeterd.’
Rechtsongelijkheid
De verschillen tussen de klokkenluidersregelingen van individuele mbo-instellingen zijn momenteel zo groot dat iemand bij de ene instelling wél en bij andere instelling niet zich als klokkenluider kwalificeert en daardoor niet dezelfde rechtsbescherming geniet. Het Adviespunt stelt dat het goed zou zijn wanneer de instellingen op dit gebied één lijn zouden trekken.
Er zijn bovendien aanzienlijke verschillen in de periode die de mbo-instellingen zichzelf geven voor een schriftelijke reactie aan de melder. Dit varieert van 1 tot 12 weken. Bij die laatste termijn is de vraag gerechtvaardigd of een melder niet wordt ontmoedigd als hij bijna 3 maanden moet wachten voordat er een eerste reactie komt.
Branchecode Goed Bestuur
De Branchecode bevat principes en uitgangspunten, verantwoordelijkheden van colleges van bestuur, aanbevelingen aan raden van toezicht en verenigingsafspraken over monitoring, evaluatie, handhaving en klachten. De verantwoordelijkheden van colleges van bestuur gelden als lidmaatschapseisen voor aansluiting bij de MBO Raad. De code voorziet in een interne handhaving binnen de vereniging (als het gaat om de lidmaatschapseisen) en een klachtenprocedure voor in- en externe belanghebbenden (instanties en personen) die menen dat mbo-scholen zich niet aan de code houden en zich daardoor in hun belang of positie getroffen voelen. Deze belanghebbenden kunnen terecht bij de Klachtencommissie Governance en Beloning MBO.
Het onderzoeksrapport van het Adviespunt Kokkenluiders kun je hier downloaden.