De sociale omgeving van de mbo-student is een bepalende factor bij een succesvolle overgang naar de arbeidsmarkt. Dit blijkt uit onderzoek van Pieter Baay (Ecbo). Het goede nieuws daarbij is dat mbo’ers de omgeving naar hun hand kunnen zetten.
Baay onderzocht de succesfactoren bij de overgang van een mbo-opleiding naar de arbeidsmarkt. Dit gebeurde in het kader van het School2Work project. In dit project werden meer dan 2.000 mbo-studenten drie jaar lang gevolgd rondom hun overgang naar de arbeidsmarkt. Uit het onderzoek blijkt dat de kansen op de arbeidsmarkt deels voortkomen uit toevalligheden en iemands sociale omgeving. Ongeveer tweederde van de mbo’ers rapporteert dat toeval een rol speelde bij het zoeken naar een baan. Toch lijkt niet iedereen evenveel kans te maken op ‘toevallige’ mogelijkheden: vooral studenten met hogeropgeleide ouders en een groter sociaal netwerk hebben dit ervaren. Naast het aanreiken van kansen, blijkt de sociale omgeving ook van invloed op de motivatie van mbo’ers. Zelfs als mbo’ers hun sociale netwerk niet actief inzetten, worden ze er door beïnvloed.
Zelf inrichten
Mbo’ers kunnen echter hun baanzoekproces en omgeving ook zelf inrichten. Zo blijken proactieve mbo’ers effectiever om te gaan met obstakels en kansen in hun omgeving. Zij gaan bijvoorbeeld actiever naar werk zoeken als zij etnische discriminatie verwachten. Verder bereiden ze zich beter voor op netwerkbijeenkomsten en sollicitaties. Hiermee blijken zij de impact van discriminatie te verkleinen en de impact van kansen te vergroten.
Proactieve vaardigheden
Moet er dan worden geïnvesteerd in de proactieve vaardigheden van studenten? ‘Goed idee, ook omdat het een steeds belangrijkere 21ste-eeuwse vaardigheid wordt’, aldus Baay. Uit het promotieonderzoek bleek dat een trainingsprogramma om proactieve vaardigheden te bevorderen nog onvoldoende effectief was, maar hier liggen wel kansen voor de toekomst. Ook vaardigheden om het sociale netwerk te ontwikkelen en benutten zijn van belang, aldus Baay. ‘Ik pleit daarom, naast een investering in stage- en werkervaring voor mbo’ers, voor aandacht voor beroepoverstijgende vaardigheden en hulpbronnen, waarbij een rol is weggelegd voor zowel de individuele baanzoeker als de school en andere sociale contexten.’
Download hier het volledige proefschrift.