WorldSkills Netherlands bestaat twintig jaar. Een uitstekende aanleiding om met algemeen directeur Erik van der Zwan terug- en vooruit te blikken op verleden en toekomst van vakwedstrijden.
Twintig jaar geleden ontstond WorldSkills Netherlands. Dat was niet het begin van vakwedstrijden voor mbo-studenten. ‘Een aantal rechtsvoorgangers hielden zich al met vakwedstrijden bezig. Die waren vooral ontstaan vanuit technische branches. Vanuit het ministerie van Onderwijs kwam de vraag om die initiatieven samen te voegen tot één partij, die zich bezig zou houden met de deelname aan de internationale wedstrijden. De wereldorganisatie WorldSkills International bestaat namelijk al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw, sinds 1962 doet ook Nederland mee. In die zin vieren we dit jaar twee jubilea.’
Groei
In eerste instantie was WorldSkills Netherlands vooral een soort NOC-NSF voor mbo-studenten, vertelt Erik van der Zwan. ‘Sinds 2002 verzorgen we de uitzending van kandidaten naar het WK, daar kwam vanaf 2008 EuroSkills bij. In die periode begonnen we ook met wedstrijden voor het vmbo, die zijn alleen nationaal omdat er internationaal eigenlijk geen vergelijkbare tegenhangers van het vmbo zijn. Na 2015 groeide het aantal deelnemers fors door. In 2015 hadden we een kleine 10.000 deelnemers, inmiddels zijn dat er zo’n 45.000; alle scholen en bijna 10% van de mbo’ers doet mee. Op veel scholen hebben vakwedstrijden inmiddels een vaste plek in het curriculum gekregen. Ook onze eigen organisatie groeide, we begonnen met twee mensen, inmiddels zijn 25 mensen het hele jaar bezig met het promoten van het beroepsonderwijs.’
Enthousiasmeren
Het doel en de ambitie zijn al die jaren niet veranderd, zegt Van der Zwan. ‘We waren en zijn bezig met het laten zien van de mooie kanten van vakmanschap en we geven een podium aan talent. Het niveau van het Nederlandse beroepsonderwijs is hoog, daar mogen we trots op zijn. Zeker nu het aantal mbo-studenten daalt, terwijl de vraag naar vakkrachten juist toeneemt, is de noodzaak groot om onze vakmensen in het zonnetje te zetten. De urgentie van vakwedstrijden is in 2022 wellicht groter dan in 2002. Bijdragen aan het verhogen van de instroom in het mbo door jongeren te enthousiasmeren voor vakopleidingen is en blijft een belangrijk doel voor ons. We zijn niet direct dé oplossing voor meer vakkrachten, maar we zijn er wel een onderdeel van.’
Hoogtepunten
Wat zijn voor Van der Zwan de hoogtepunten van de afgelopen twintig jaar? ‘Iedere wedstrijd is voor mij een nieuw hoogtepunt. Jongeren laten de mooiste dingen zien, maar zijn vaak verbaasd dat ze prijzen winnen. Hun zelfvertrouwen krijgt door de waardering die ze ontvangen een boost. Jongeren en hun prestaties een podium geven is heel dankbaar werk. Ook het organiseren van de WorldSkills General Assembly in Amsterdam in 2018 was een hoogtepunt. We hadden toen delegaties uit 84 landen te gast en hebben onszelf en onze talenten internationaal echt laten zien.’
Beroepskeuze
Van der Zwan ziet na al die tijd nog steeds kansen. ‘Vakwedstrijden hebben de afgelopen twintig jaar een enorme impuls gekregen en zijn goed verankerd in het beroepsonderwijs. Daar ben ik trots op, maar we zijn nog niet klaar. Wij zien ook kansen voor een koppeling tussen vakwedstrijden en loopbaanbegeleiding. Studenten die meedoen aan vakwedstrijden krijgen een soort APK: waar ben ik goed in, waarin moet ik me verder ontwikkelen? Zeker op het vmbo kunnen ze die APK gebruiken voor het maken van keuzes over het vak dat ze willen leren. Daarnaast laten we tijdens de wedstrijden zien wat een beroep inhoudt en hoe bijzonder het is om mooie dingen te maken. Opgeteld, zetten wij het beroepsonderwijs en al het talent dat het voortbrengt in de etalage zodat zoveel mogelijk mensen het kunnen zien en ervaren. Dat deden wij en dat blijven wij doen.’
Lees meer over vakwedstrijden in ons Dossier