COLUMN | In 2022 stond het weer prominent in de JOB Monitor: ‘41% van de studenten geeft aan dat ze leermiddelen moeten kopen die ze niet gebruiken. Door oneerlijke schoolkosten worden opleidingen minder toegankelijk voor sommige studenten. De grootte van je portemonnee moet geen blokkade zijn om te kunnen studeren’.
Ook al zit in deze jaarlijkse klacht nauwelijks beweging, als je sec kijkt naar de ‘boeken en licenties’ dan is er wereldwijd echt van alles aan de hand! Er zijn anno 2022 nog steeds docenten die ‘met het boek in de hand’ vooral pratend van hoofdstuk 1 naar hoofdstuk 12 bewegen in een leerjaar. Fijn helder gestructureerd en de docent weet zeker dat hij in een jaar tijd ‘alles behandelt’. Alleen zie je vaak onderuitgezakte studenten (als ze er al zijn) die urenlange pratende hoofden niet meer trekken. Spannender is de digitale markt waar zich een boeiend spel afspeelt tussen uitgeverijen, zelfstandige ontwikkelbedrijfjes, brancheplatforms, abonnementen, leermanagementsystemen, consortia en een wereldwijde krachtige beweging gericht op Open en Gratis Leermateriaal.
Dit alles zorgt voor veel bomen in het bos waarin docenten, studenten en schoolbesturen makkelijk verdwalen. Maar dat is niet het enige wat beweegt: het leren is definitief veranderd. Zo leren jonge mensen liefst van Youtube en andere social media, ondanks irritante reclames, dataverzameling en onduidelijke algoritmes. Onze jeugd leert dat ze kennis kan consumeren op elk gewenst moment dus waarom zou je iets gaan leren op het moment dat je die kennis/vaardigheid nog lang niet nodig hebt? De student bepaalt zelf al jaren wie iets het best uitlegt, niet de school. Ik snap wel dat je dan chagrijnig wordt als je veel geld moet betalen voor iets wat je niet gebruikt of nodig hebt!
Het tweede dat snel beweegt is de arbeidsmarkt, men lijkt zich nu door Open AI pas echt te realiseren welke banen op korte termijn verdwijnen, dus welke opleidingen zullen (moeten-) verdampen als het roer niet omgaat. Studenten die niet hebben geleerd hoe ze zelfregulerend snel een andere weg kunnen inslaan in het leven krijgen het zwaar, ondernemerschap wordt steeds belangrijker. Bedrijven in (werknemers-)nood zullen het zo aantrekkelijk mogelijk maken om bij hen te komen werken en mbo-scholen moeten daar nu vol gas op inspelen.
Boeken, methodes en licenties, wat is hun bestaansrecht dan nog? Wat is een lesmethode eigenlijk? Een zorgvuldig samengestelde volgorde van teksten, beelden en filmpjes vergezeld van oefeningen en opdrachten, met geluk adaptief en met feedback op maat zodat studenten persoonlijke routes kunnen volgen. Mede door het maken en vrij delen van open leermateriaal door docenten, scholen en bedrijven gaat AI razendsnel leren om dat soort ‘methodes’ en modules op maat en on demand te kunnen genereren. Hee Bot, ik snap … niet, kun je het me uitleggen en 8 opdrachten geven met feedback? Hee Bot, ik wil leren lassen, kijk je even mee en intervenieer je als ik iets niet goed doe? Hee Bot, ik wil in het Spaans een klantgesprek voeren, geef je me tekst en luister je naar mijn uitspraak?
Docenten moeten veel sterkere begeleiders worden, coaches, ze hebben veel meer kennis nodig over kennis, over (leer-)behoeften, motivatie, digitaal materiaal kunnen cureren, betrouwbaarheid en validiteit beoordelen. Scholen hebben meer vrijheid nodig om continue vooruit te zien en niet verst(-r)ikt te raken in oude regels en knellende kwalificatiedossiers. Of gaat AI dat ook allemaal oplossen?
Pascal van de Kaa is Edublogger en Senior Adviseur Onderwijsvernieuwing bij ROC van Amsterdam-Flevoland