De kans dat onderzoek bijdraagt aan de onderwijskwaliteit is groter als docentonderzoekers vanaf het begin collega’s bij hun project betrekken. Dat concluderen Niek van den Berg en Mariola Gremmen in antwoord op een vraag die binnenkwam bij de Kennisrotonde.
De Kennisrotonde is een loket waar onderwijsprofessionals antwoord kunnen krijgen op onderwijsvragen. Op basis van inzichten uit wetenschappelijk onderzoek deelt de Kennisrotonde wat wel en wat niet werkt. Dit helpt professionals om wetenschappelijk onderbouwde praktijkkeuzes te maken. ‘Als een vraag binnenkomt bij de Kennisronde doen we eerst een check’, vertelt kennismakelaar Niek van den Berg. ‘Het moet een onderwijskundige vraag zijn die breder leeft. In een gesprek met de vraagsteller diepen we de vraag uit en zoeken we samen wat de kernelementen ervan zijn, bij voorkeur in een effectrelatie. Denk aan een vraag als: “Verbetert de concentratie van scholieren als we mobieltjes in de klas verbieden?” We zijn op zoek naar verdiepende kennis waar onderwijsprofessionals in hun praktijk wat aan hebben.’
Draagvlak en betrokkenheid
Na de aanscherping van een vraag verkent een kennismakelaar of er een onderwijsonderzoeker met passende expertise als antwoordspecialist wil meewerken aan het beantwoorden van de vraag. In dit geval was de vraag: “Hoe kunnen docentonderzoekers in het mbo oplossingen uit praktijkonderzoek delen en het gebruik ervan stimuleren?” Mariola Gremmen meldde zich om mee te doen: ‘Als antwoordspecialist ga je in de literatuur op zoek naar een antwoord. Bij deze vraag wijst het beschikbare onderzoek uit dat het goed werkt om vanaf het begin stakeholders te betrekken en al vroeg na te denken over de vraag hoe je de kennis die je ontwikkelt, gedurende en na afloop van een project, deelt. Zo komen onderzoeksvraagstukken vanuit de school zelf en sluit het onderzoek aan bij de behoefte van betrokkenen. Dit vergroot het draagvlak én de kans dat betrokkenen en anderen ook daadwerkelijk actief met de uitkomsten aan de gang gaan.’
Ondersteuning, perspectieven en belangen
Betrokkenheid en draagvlak moeten ook komen van leidinggevenden, geven Van den Berg en Gremmen aan. Van den Berg: ‘Leidinggevenden hebben overzicht en kunnen daardoor verbindingen leggen. Ze kunnen bijvoorbeeld betrokkenheid van docenten stimuleren door hen te vragen onderzoeksideeën te pitchen.’ Gremmen vult aan: ‘Ondersteuning van leidinggevenden zit vooral in faciliteren, met tijd, middelen en begeleiding. Daarnaast zijn leidinggevenden een rolmodel, zowel formeel als informeel.’ ‘Door stakeholders vanaf het begin te betrekken krijg je alle perspectieven en belangen in beeld’, geeft Niek van den Berg aan. ‘Ook binnen een school verschillen die. Denk aan een onderwerp als voortijdig schoolverlaters, daar kijken stakeholders verschillend naar. Op het eerste gezicht is schooluitval vooral onwenselijk. De uitvalcijfers verslechteren en “we raken jongeren kwijt”. Maar het kan juist ook fijn zijn als leerlingen die duidelijk geen zin in school hebben en een negatieve impact hebben op het leerklimaat, school verlaten en wat anders gaan doen.’
Tips
Wat zijn de belangrijkste tips van Gremmen en Van den Berg voor (onderzoekende) onderwijsprofessionals? Gremmen: ‘Samengevat komt het neer op: doe het niet alleen, betrek collega’s en leidinggevenden. Dat geeft draagvlak en zorgt dat wat je doet de meeste waarde heeft.’ Juist hier kan de Kennisrotonde helpen, onderstreept Niek van den Berg. ‘Het stellen van een vraag aan de Kennisrotonde vormt een mooie basis voor vervolgonderzoek. Veel docentonderzoekers in het mbo vinden empirisch onderzoek leuk en literatuuronderzoek wat saai. Daar is de Kennisrotonde voor. Stel ons de vraag, zodat je een basis krijgt om op voort te borduren. Of als je al bent begonnen, dan kun je jouw onderzoeksresultaten vergelijken met resultaten van anderen.’ ‘Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden’, onderstreept Gremmen. ‘Door de Kennisrotonde in te zetten doen anderen een deel van het uitzoekwerk voor je en weet je wat er al wél bekend is over het onderwerp dat jou bezighoudt. Zo kun je “evidence-informed” hierop voortbouwen.’
Het komt voor dat een onderwerp waarnaar wordt gevraagd nog te weinig is onderzocht. Ook dan kan de Kennisrotonde helpen. Van den Berg: ‘Een innoverende docent van Noorderpoort vroeg ons bijvoorbeeld naar de ervaringen met design thinking door studenten in het mbo. Hier bleek echter nog weinig onderzoek naar gedaan te zijn. Daarom ging zij zelf onderzoek doen: wat is het effect van werken met challenges op de persoonlijke ontwikkeling van studenten? Tijdens de CVI-conferentie op 29 mei in Noordwijkerhout presenteren we samen de eerste resultaten en laten we zien hoe de Kennisrotonde helpt.’
Wil je het antwoord op de bovengenoemde vraag nalezen, andere ingestuurde vragen bekijken, zelf een vraag stellen aan de Kennisrotonde of wil je gewoon meer informatie? Kijk dan op Kennisrotonde.nl. Daar vind je naast antwoorden op de meest uiteenlopende onderwijsvragen, bijvoorbeeld ook een animatie die in twee minuten uitlegt wat de Kennisrotonde is en doet.
Foto: Monkey Business Images/Shutterstock