Tussen 2011 en 2014 is de groei in Associate degree (Ad)-programma’s gestagneerd. Maar er is zicht op herstel: sinds 2014 hebben hogescholen weer nieuwe programma’s geregistreerd. Om echt te groeien, moet de bekendheid van de opleiding wel omhoog. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit de monitor ‘Uitrol Associate degree’.
Sinds de wettelijke verankering van de Associate degree in 2013 zijn de aantallen Ad-programma’s en -studenten niet toegenomen. Er was zelfs sprake van een lichte daling. Volgens de monitor ‘Uitrol Associate degree’, uitgevoerd door SEO Economisch Onderzoek in samenwerking met Ecbo, ROA en het Kohnstamm Instituut – is de stagnatie verklaarbaar omdat nieuwe aanvragen tussen 2012 en 2014 niet mogelijk waren. ‘Maar het lijkt er ook op dat de onbekendheid met de Ad zorgt voor een terughoudende opstelling van instellingen, werkgevers en studenten’, schrijven de onderzoekers.
Klaar voor groei
Het onderzoek is verricht op verzoek van het ministerie van OCW. Toen de pilotfase in 2013 achter de rug was en de Ad landelijk uitgerold moest worden, gaf OCW de opdracht dat proces te monitoren. Onder de titel ‘Klaar voor de groei?’ is het rapport eind november gepresenteerd. De vraag uit de titel lijkt positief te worden beantwoord. ‘Hogescholen zijn tamelijk optimistisch over de toekomst van de Ad. Waar men in 2014 geen grote vraag zag vanuit het bedrijfsleven, verwacht men in 2015, op de wat langere termijn, wel een redelijke instroom van studenten’, aldus de onderzoekers.
Nieuwe programma’s
Het positieve beeld wordt bevestigd door het initiatief van zeven hogescholen om een voortrekkersrol te nemen in de herpositionering van de Ad. Bovendien geven meerdere instellingen aan in de toekomst nieuwe programma’s te willen starten. In 2014 en 2015 zijn in totaal 29 nieuwe Ad-aanvragen voor opleidingen ingediend. De aanvragen komen van hogescholen uit het hele land, zowel vanuit het bekostigd als het private onderwijs.
Behoefte
‘De hogescholen hebben duidelijk vertrouwen in de Ad, daar ben ik blij mee’, aldus Asje van Dijk, voorzitter van het Landelijk Platform Associate degree. ‘Dat zij nu weer breed aanvragen indienen, laat zien dat de Ad voorziet in een behoefte. De Ad vult het gat dat in Nederland tussen mbo-4 en de hbo-bachelor bestaat. De Associate degree is ook een ideale manier om tot verbetering van de arbeidsmarktpositie te komen voor werkenden voor wie een bedrijfsopleiding onvoldoende erkenning oplevert en een bachelor te lang is.’
Beperkt aanbod
Volgens Van Dijk waarderen werknemers en werkgevers de Ad. ‘De reden? De relatief korte studieduur van twee jaar en de stimulerende rol die de opleiding heeft voor het eigen initiatief, maatwerk en strategisch inzicht in de organisatie van studenten.’ Michael van Straalen, voorzitter van MKB-Nederland, beaamt dit. Dat het aantal Ad-studenten nu lager ligt dan in 2008, heeft volgens hem met de crisis te maken, maar ook met het beperkte aanbod. ‘Als je een opleiding maar op twee plaatsen in Nederland kunt volgen, moet je daar soms honderd kilometer voor reizen. Dat is voor veel deeltijdstudenten niet op te brengen.’
Alle hogescholen
De mkb-voorman denkt dat het aantal ad’s in Nederland flink zal groeien als alle hogescholen er een kunnen starten, zelfs als ze geen verwante bacheloropleiding hebben. ‘Wij hebben er op aangedrongen dat die eis in de wet komt te vervallen.’ Verder hoopt Van Straalen dat hogescholen hun ad-opleidingen straks overal mogen aanbieden, dus ook in plaatsen waar ze nu nog geen vestiging hebben. ‘Hogescholen erkennen steeds vaker dat het wat koddig is om mensen honderd kilometer te laten reizen voor een opleiding.’
Zelfstandige positie
Een Associate degree is een tweejarige opleiding in het hoger beroepsonderwijs, met een niveau tussen mbo-4 en hbo-bachelor. De Ad is na een pilotfase in 2013 definitief in de wet opgenomen. Ruim 7.000 studenten studeerden inmiddels af aan een van de 130 Ad-opleidingen. In haar brief aan de Tweede Kamer van 5 juni 2015 schreef minister Bussemaker dat de Ad in 2017 een zelfstandiger positie krijgt in het hoger onderwijsstelsel. Hierdoor moet meer ruimte ontstaan voor de Ad om een eigen identiteit, pedagogisch concept en arbeidsmarktprofiel te ontwikkelen.