Smartphonegebruik begeleiden en ondersteunen is een goede manier om mbo-studenten voor te bereiden op de werkvloer. Uitleggen hoe verslaving en afleiding van apps werkt, is een must. Het effect van een eventueel smartphoneverbod daarbij is onduidelijk, concludeert de Kennisrotonde.
Wat is de beste aanpak voor smartphonegebruik op het mbo: een telefoonverbod, een beroep op zelfredzaamheid of iets daartussen? Toen die vraag binnenkwam bij de Kennisrotonde van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO), stond kennismakelaar Sjerp van de Ploeg direct klaar om de wetenschappelijke literatuur in te duiken voor een antwoord. Zelf was hij namelijk eerder al betrokken bij onderzoeken naar het effect van een smartphoneverbod in het primair en voortgezet onderwijs (po en vo).
Leerprestaties en sfeer
‘Ik was destijds echt verbaasd over het enorme positieve effect van zo’n verbod op de leerprestaties’, vertelt Sjerp. ‘Ervaringen in het buitenland lieten zien dat vooral studenten die toch al moeite hebben met leren nog eens extra last hebben van de afleiding van een smartphone. En dan heb ik het nog niet eens over online pestgedrag. Uit monitoring blijkt bijvoorbeeld dat vo-leerlingen sinds het verbod een betere sfeer ervaren. Gedoe hou je natuurlijk altijd, maar fysiek gedoe is directer en kun je ter plekke oplossen. Online ijlt dat veel langer na.’
Voorbereiden op werkvloer
Een telefoonverbod in het onderwijs heeft dus duidelijk positieve effecten. Maar zo’n verbod bestaat niet in het mbo. Daarbij speelt mee dat mbo-studenten deels volwassen zijn en daarom zelf meer verantwoordelijkheid hebben. Daarnaast krijgen mbo’ers op leerwerkplekken hoe dan ook te maken met smartphonegebruik. ‘De achterliggende vraag is dan ook vooral hoe je studenten voorbereidt op het omgaan met telefoons op de werkvloer’, constateert Sjerp.
Verslavende trucs
De sleutel daarvoor is begeleiding. Sjerp: ‘Verantwoord omgaan met smartphones is een onderdeel van digitale geletterdheid. Dat moet iedereen onder de knie krijgen, net als burgerschap bijvoorbeeld. Begin daarbij met bewustwording. Leg uit hoe afleiding werkt en welke verslavende trucs app-makers van met name social media gebruiken om te zorgen dat je maximaal afgeleid bent. Dat leer je het best door juist samen met die smartphone aan de slag te gaan.’
Functioneel en afleidend gebruik
Belangrijk daarbij is dat studenten leren om onderscheid te maken tussen functioneel en afleidend gebruik. De telefoon kan juist ook waardevol zijn in het onderwijs. Bijvoorbeeld om extra informatie op te zoeken, filmpjes te maken van praktijkopdrachten of kennis te toetsen met quizzen. Sjerp: ‘Als die telefoon dan op tafel ligt, kun je bespreken dat het niet slim is om ondertussen social media te checken, omdat je dan meteen afgeleid bent. Leg daarbij ook uit dat in een werksetting andere regels gelden voor telefoongebruik dan wanneer je bij je vrienden bent.’
Deelverbod ideaal
Hoewel een smartphoneverbod in het mbo dus niet bestaat, lijkt een deelverbod Sjerp hier een interessante optie. ‘Liefst zou je bijvoorbeeld apps voor social media binnen de school verbieden, maar dat botst waarschijnlijk met privacyregels. Een alternatief kan zijn om de telefoon alleen te verbieden bij theoretische vakken en functioneel gebruik bij praktische vakken wel toe te staan. Wat dat betreft ben ik erg benieuwd naar de resultaten bij de studie Dienstverlener Helpende Zorg & Welzijn aan het Utrechtse Welzijn College, waar sinds dit studiejaar wel een verbod geldt. De eerste ervaringen lijken alvast positief.’
Benieuwd naar meer vragen & antwoorden? Zelf een vraag indienen? Ga naar kennisrotonde.nl.