COLUMN | Het vmbo bestaat 25 jaar. Gefeliciteerd. Echt populair is de onderwijsvorm nooit geworden. Ouders dringen aan op minimaal een havo-advies aan het einde van de basisschool. Grote scholengemeenschappen adverteren nog steeds liever met mavo; een schoolvorm die in 1999 vervangen is door vmbo theoretische leerweg.
Het is onterecht dat het vmbo zo weinig populair is. Ik bezoek regelmatig vmbo-scholen en iedere keer ben ik onder de indruk van de passie en de pedagogisch-didactische kwaliteiten van de docenten. Veel praktijkgerichte vmbo-docenten stimuleren de leerlingen om zich te focussen op wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze willen worden. Docent vmbo is in eerste instantie een verbindende en ondersteunende rol.
Het vmbo zet volop in op beroepsoriëntatie waardoor leerlingen een breder en praktischer beeld kunnen krijgen van de regionale arbeidsmarkt. De groei en de ontwikkeling die vmbo-leerlingen doormaken, is indrukwekkend.
Ondanks alle mooie dingen die er gebeuren, wordt er over geen enkele schoolsoort zo veel gepraat als over het vmbo. Vorig jaar verscheen er nog een Kamerbrief over een motie om het vmbo van 4 naar 5 jaar uit te breiden. Dat lijkt mij geen goed idee. Een vijfjarig vmbo leidt niet tot hogere leeropbrengsten, minder uitval op het mbo of een grotere kansengelijkheid, aldus wetenschappers. Ik pleit voor een vierjarig vmbo, met een aantal aanpassingen:
- Zorg voor meer geïntegreerde en doorlopende leerroutes
De overgang tussen vmbo en mbo wordt dan gemakkelijker en leerlingen ervaren geen systeemgrens tussen vmbo en mbo. We zouden toch af moeten van de uitspraak die sommige mbo-docenten doen ‘vergeet alles wat je op het vmbo hebt geleerd, je zit nu op het mbo’. - Maak meer maatwerkdiploma’s mogelijk
Nu krijgt een vmbo-leerling een diploma op het niveau van zijn slechtste vak. Als een vmbo-kader-leerling heel goed is in wiskunde, waarom dan niet een examen laten doen op vmbo-tl-niveau? Of misschien zelfs wel op havo-niveau? - Flexibiliseer het onderwijs
Sommige leerlingen kunnen mogelijk al binnen drie jaar hun vmbo-diploma halen; andere hebben vijf jaar nodig. Dit vergt wel veel van de docenten om in te spelen op verschillende snelheden en manieren van leren, maar waarom niet?
Moet het niet de norm worden dat vmbo-leerlingen binnen vijf jaar een startkwalificatie halen? Zodat ze na die vijf jaar zowel een vmbo-diploma als een mbo niveau 2-diploma op zak hebben. Dit vraagt een stevige samenwerking tussen vmbo en mbo. Deze nieuwe opleiding duurt dan even lang als een havo-opleiding. Maar afgestudeerden hebben een veel stevigere startkwalificatie dan iemand met een havo-diploma. Een startkwalificatie is er tenslotte om de kans op werk te vergroten. Als je kunt kiezen als werkgever: een opgeleide vakman of -vrouw of iemand die alleen maar algemeen gevormd is? Ik zou het wel weten!
Laten we niet te lang praten. Ik hoop dat we snel kunnen experimenteren om het vmbo te vernieuwen. Als het vmbo zich blijft ontwikkelen, hoop ik dat het ook aan populariteit wint. Laten we beginnen met het vmbo te omarmen. En dat we 25 jaar na de afschaffing eindelijk stoppen met praten over de mavo . Op naar de volgende 25 jaar vmbo!
Rob Neutelings is bestuursvoorzitter van Curio. Hij schreef deze column op persoonlijke titel.