COLUMN | Het bewustzijn van je eigen talenten is een fundamentele bouwsteen voor een gelukkig en succesvol leven. Als je weet wat je leuk vindt om te doen en waar je goed in bent, geeft dat je zelfvertrouwen. Ook dient je talentbewustzijn als kompas om keuzes te maken in je persoonlijke leven en professionele loopbaan.
Een leuk onderdeel van mijn werk voor MBO Talent is dat ik met mbo-studenten in gesprek mag gaan over hun talenten. Het baart me zorgen dat ik als eerste reactie op de vraag wat iemands talenten zijn heel vaak het antwoord krijg: ‘Ik heb geen talent’. De eerste paar keer schrok ik nogal van dit antwoord. Voorheen had ik met jonge volwassenen op het hbo en wo gewerkt. Daar was voor mijn gevoel iedereen op een heel natuurlijke manier bezig met het ontdekken van, praten over en aantonen van hun talenten. De mbo-studenten die ik ontmoet zouden met recht precies hetzelfde kunnen doen. Het zijn allemaal jonge mensen die ontzettend veel in hun mars hebben. Althans, dat vind ík als ik ze leer kennen en met ze samenwerk en ik maak me er druk over dat zíj dat zoveel minder blijken te zien.
Talentbewustzijn
Hoe kan het dat mbo-studenten zich zo weinig bewust zijn van hun talenten? De hoofdoorzaak zie ik in de onderwaardering van het mbo in de samenleving. Al sinds de middelbare school kampen deze jongeren met het slechte imago van hun opleidingsvorm. Ze hebben soms het gevoel ‘dom’ of ‘net niet genoeg’ te zijn. Dit heeft deels te maken met onze ‘hoog-laag’ taal over onderwijsvormen. Het beeld dat je van jezelf hebt, staat nooit los van het beeld dat jouw omgeving heeft van jou en wat je doet. Om talentbewustzijn te kunnen ontwikkelen, moeten anderen je talenten zien en waarderen. Jongeren op het mbo ervaren die waardering niet of te weinig. Geen wonder dat het idee dat ze talenten hebben ver staat van hun beeld van zichzelf en de wereld.
Bescheidenheid
Ook de bescheidenheidscultuur op het mbo draagt bij aan het gebrek aan talentbewustzijn onder studenten. ‘We praten hier eigenlijk nooit over talent’, zei een onderwijsmanager laatst tegen mij − en dat was zeker niet de eerste keer dat ik dit hoorde. Als instellingen het wel over talent hebben, dan blijft dit te vaak een holle frase uit visie- of beleidsstukken die nog lang niet in de werkcultuur of in de dagelijkse onderwijspraktijk is verankerd.
Wél wordt er op het mbo graag gepraat over vakkennis maar dat is een erg eenzijdige definitie van talent. Als studenten niet tot de besten op hun vakgebied horen, betekent het niet dat ze geen talent hebben. Talent is veel breder. Talent overstijgt de inhoud van een vak of zelfs een opleiding. Het zit hem niet puur in vakinhoudelijke excellentie maar vooral in wat studenten leuk vinden, waar ze intrinsiek voor gemotiveerd zijn en waar ze energie van krijgen.
Droom
Mijn tips voor hoe jij het talentbewustzijn van je studenten kunt aanwakkeren:
- Ga met je studenten en collega’s het gesprek aan over talent
- Omarm talent in de breedste zin van het woord, dus niet alleen (vakinhoudelijke) excellentie
- Bied je studenten kansen om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen
Mijn droom is dat het voor álle mbo-studenten heel normaal en natuurlijk is om te weten wat hun talenten zijn en om het over die talenten te hebben. Dat talentbewustzijn gun ik alle jonge mensen voor hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Ook het mbo zelf is erbij gebaat als juist de talenten van studenten op de voorgrond staan: daarin zit voor mij de kern van een maatschappelijke herwaardering van het mbo als een plek die barst van talent. Laten we met zijn allen de prachtige, veelzijdige talenten van mbo-studenten op de kaart zetten, op het mbo én in de samenleving!’
Theresa Leimpek (theresa@mbo-talent.nl) is oprichter van MBO Talent