Door de corona-crisis zijn buitenlandse stages bijna niet meer mogelijk. ‘Internationalisation at home’ kan dan een prima alternatief zijn. Aldus Tanja Jadnanansing, de nieuwe voorzitter van de adviesraad van Nuffic.
‘Ambitie, ambiente en awareness zou ik zeggen. Als scholen en internationaal georiënteerde bedrijven samen optrekken kunnen mbo-studenten zeker internationale leerervaringen opdoen. Door COVID-19 zijn buitenlandstages bijna niet meer mogelijk en vind ik internationalisation at home een prima alternatief. Als iedereen zich maar bewust is van het belang van de student en redeneert vanuit “What’s in it for them”’, aldus Tanja Jadnanasing.
Plan B
‘Kijk, je moet in slechte tijden altijd een plan B hebben. COVID-19 confronteert ons nu met wat we niet kunnen en nodigt ons tegelijk uit te ontdekken wat wel kan. Dus is het zaak dat je ambitie blijft tonen, creatief ontwikkelingen doorzet en studenten inspireert zaken voor elkaar te krijgen. Ambiente heet dit in het Spaans! Dit is wat mbo-scholen altijd al doen en wat door deze pandemie niet veranderd is. Daarom is de vraag niet of, maar hoe je met internationaliseringsprogramma’s doorgaat’, aldus Jadnanansing. Met internationalisation at home hebben scholen volgens haar een scala aan mogelijkheden die ze makkelijk kunnen inzetten. ‘Op laagdrempelige en vooral digitale manieren kunnen scholen studenten toch laten oriënteren op of kennis laten maken met interculturele aspecten en werken in internationale omgevingen. Want iedere mbo’er heeft recht op een internationale leerervaring.’
Danielle Scholtes onderzocht als projectleider bij Nuffic hoe mbo-scholen door COVID-19 naar internationalisering zijn gaan kijken. Uit het onderzoek blijkt dat bij negentig procent van hen de visie op internationalisering niet of nauwelijks veranderde, maar wel de soort en mate van activiteiten. ‘Het kan ook niet anders’, zegt Scholtes. ‘Vanwege COVID-19 staan alle buitenlandstages onder druk, dus verleggen scholen hun focus. Interculturele schoolomgevingen, stages bij internationaal georiënteerde leerbedrijven of online projecten met het buitenland bieden mogelijkheden voor studenten om internationale competenties te ontwikkelen.’
Blended mobility
De projectleider geeft enkele voorbeelden. ‘Scholen die bij horeca online gastcolleges met buitenlandse koks organiseren of waar interculturele samenwerkingsprojecten met andere scholen in Europa online doorgaan. De urgentie en ambitie “iedere student een internationale ervaring” is er, en daar zit tegelijk voor scholen de uitdaging omdat ze keuzes moeten maken. Wat we zien, is dat ze dit schooljaar inzetten op digitale uitwisseling en blended mobility. Scholen bereiden studenten nu virtueel voor op hun buitenlandstage in de verwachting dat mbo’ers vanaf januari weer naar het buitenland mogen. Ik hoop het van harte voor hen. Zo’n ervaring is onvervangbaar en uniek. Studenten groeien daar enorm van, ze worden zelfstandiger en leren zich aanpassen.’
Deze verschuiving in het mbo ziet Scholtes nu mobiliteit wereldwijd beperkt is. ‘COVID-19 is een wereldwijde uitdaging en laat zien hoe belangrijk internationaal samenwerken is. Ondernemen in deze tijden vraagt van onderwijs meer kansen pakken, pionieren en maatwerk leveren. Hoe mooi is het als je studenten nu toch nog online leert om te gaan met elkaar, leert over andere culturen of over begrip krijgen voor elkaar? Het keuzedeel Internationalisering I past daar prima bij’, zegt de projectleider van Nuffic. Tanja Jadnanansing is het met haar eens en vult aan: ‘Alles hierin mag en is goed, want zekerheden vallen weg. We ervaren nu meer onzekerheden. Positiviteit is dan extra nodig, omdat de hele “wereld” elke dag je huiskamer zo binnenkomt en je daar elkaar al “ontmoet”. Voor scholen is het zaak het gesprek met studenten daarover te hebben om hen te vragen wat ze nu nodig hebben en willen leren als internationale ervaring. Gedeelde noties leiden vaak tot meer intrinsieke motivatie en inspiratie.’
In Nederland
Jadnanasing vindt dat bedrijven ook een rol hebben bij internationaliseringsprogramma van mbo’ers. De Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) zet daar met het ontsluiten van internationale leermogelijkheden bij leerbedrijven in Nederland op in. Rob van Wezel, beleidsadviseur bij SBB: ‘ We hebben nu 2.500 internationaal georiënteerde erkende leerbedrijven gelabeld die op Stagemarkt staan. Door COVID-19 is deze vraag extra urgent geworden: hoe de invulling bij deze bedrijven tastbaar maken voor studenten? Want in talen leren spreken, culturele verschillen zien, daar kennis in vergaren en in zo’n omgeving leren werken schuilt de meerwaarde van een internationale ervaring. Dit kan ook bij een bedrijf in Nederland.’
‘Het vergt wel nog een verdiepingsslag’, zegt zijn collega Regina Kleingeld. Deze volgende fase in het traject van de SBB begint met het opstellen van tien competenties voor studenten en een pilot met scholen in Rotterdam. ‘Voor scholen vergt het een andere manier van denken wat bij internationale bedrijven al logisch is omdat het hun werk is. Die denkwijze en competenties willen we eerst op een zachte manier in scholen laten landen’, aldus Rob van Wezel.
Alternatief
Hij doelt daarmee op stages bij internationaal georiënteerde bedrijven in Nederland. ‘Internationalisation at home fungeert door COVID-19 als ideale aanjager voor ons traject, omdat studenten daarmee via school alvast alternatieve ervaringen krijgen die goed passen bij leren hoe internationale bedrijven werken. Voor het aansturen van de herkenning ervan kijken we welke ervaringen die bedrijven bieden op basis van hun werkprocessen. Belangrijk is dat de school die leeraspecten vervolgens inpast in het stageprogramma.’
Regina Kleingeld: ‘Het is zaak dat school en student ook samen kijken naar zijn of haar ambities en wat ze uit een internationale leerervaring in Nederland willen halen.’ SBB streeft hierbij naar het realiseren van duurzame relaties van scholen met bedrijven die de SBB wil monitoren. Voor Tanja Jadnanansing is dit koren op de molen. ‘Omdat het nieuwe waarde(n)volle internationale ontmoetingen creëert voor studenten! Zowel sociaal als economisch als ook digitaal blijven daarmee uitwisselingen in vakkennis en interculturaliteit plaatsvinden. Als we in Nederland samen met internationalisering at home en Nuffic als gids blijven zorgen dat zo meer mbo’ers internationale competenties krijgen en groeien, ondanks of dankzij COVID-19, dan is dit niet alleen goed voor onze mbo’ers, maar ook voor onze economische concurrentiepositie en de steeds internationaler wordende samenleving in Nederland,’ zo besluit Tanja Jadnanansing dit gesprek.
Meer lezen over internationalisation at home? Ga naar www.nuffic.nl/iah-mbo. Op zoek naar een internationaal georiënteerd leerbedrijf? Ga naar www.stagemarkt.nl, voer ‘internationaal’ in en scrol naar beneden. Kies in linkeremenu voor ‘internationalisation at home’ en kies voor ‘ja’. Daar vind je een overzicht van bedrijven.
Foto: Werry Crone Fotografie