COLUMN | Laag opgeleid? Dom? Minder waardering? Teleurgesteld zijn als je (kind) naar het (v)mbo gaat? Lager geschoold personeel? Ik verbaas me hier al jaren over.
Ik ben 14 jaar geleden begonnen met werken op een basisschool en kan me het volgende gesprek tussen twee moeders op het schoolplein nog goed herinneren:
Moeder 1: ‘Mijn dochter heeft vwo-advies gehad. Ik ben zo trots. En jouw zoon?’ |
Moeder 2: ‘Mijn zoon vmbo-advies.’
[stilte]
Moeder 1: ‘Ach, jouw zoon komt er ook wel hoor.’
Ik heb teleurgestelde kinderen en ouders gehad, vanwege een vmbo-advies. Ik heb boze ouders gehad met ouders, omdat ze per se hun kind naar de havo wilden sturen. Kinderen zijn gepusht om maar zo hoog mogelijk te scoren. Hoog was goed. Met hoog krijg je meer kansen, meer inkomen en een beter leven. Hoog is wat iedereen wil. Laag niet.
Als jij tegen een kind van 12 zegt ‘jij bent laag’, gelooft hij dit. Als je tegen een kind van 12 zegt dat hij ‘maar’ (v)mbo heeft, dan gelooft hij dit. Als je zegt dat een kind niet kan leren, dan gelooft hij dit. En dit doen we al vanaf het moment dat een kind op school komt. Woorden zijn krachtig. Woorden raken. Woorden blijven je altijd bij!
Helaas leven wij in een samenleving waarin dit blijkbaar normaal is. De samenleving waardeert vooral cognitieve intelligentie, die een mens in staat stelt met abstracte concepten te werken. En creatieve intelligentie, die een mens in staat stelt buiten de gebaande paden te denken. We kijken op tegen advocaten, chirurgen en directeuren. Waarom kan je met manuele en emotionele intelligentie niet een levenslange leerweg doorlopen vol mijlpalen die erkend worden door de samenleving? Waarom kijken we niet op naar verplegers, automonteurs en kappers? Dit soort denken, in hoog en laag, leidt tot segregatie in de samenleving, zowel op sociaal, economisch als op antropologisch gebied. Daarnaast blijven we op deze manier bijdragen aan kansenongelijkheid.
Ik heb vorige week aan mijn studenten gevraagd wie er weleens dom is genoemd, omdat hij (v)mbo heeft gedaan. 80% van de vingers gingen de lucht in. Ik heb ook gevraagd tegen wie weleens is gezegd dat hij laag geschoold is. Bijna alle vingers gingen de lucht in. Ik wil geen vingers meer zien bij deze vragen. Ik wil geen studenten die twijfelen aan hun niveau. Ik wil geen studenten die denken dat ze dom zijn. Ik wil geen studenten die denken dat hun toekomst minder kansrijk is. Ik wil geen studenten die denken dat ze geen talenten hebben.
Dus: stop met iemand laag, of hoog noemen. Praat over talenten, geloof in talenten, stimuleer deze talenten en vertel iedereen dat zolang je gebruik maakt van je talenten en doet waar je blij van wordt, alles goed is. Elk beroep is even waardevol en belangrijk voor de samenleving. We kunnen niet zonder elkaar.
Kirsten Cuppen
Mbo-docent van het Jaar 2021
Meer lezen van Kirsten?
- Column: Doe het samen!
- Check haar blogsite jufkirsten.nl.