Om de kwaliteit van het onderwijs hoog te houden is voor het mbo en het hoger onderwijs gezamenlijk 1 miljard euro extra per jaar nodig. Bij het mbo gaat het om een bedrag van 100 tot 150 miljoen.
Dat blijkt uit een onderzoek dat adviesbureau PwC uitvoerde in opdracht van het ministerie van Onderwijs. De centrale vraag van het onderzoek: krijgen de scholen jaarlijks voldoende budget om goed onderwijs te verzorgen? Uit het onderzoek blijkt dat dit niet het geval is. Met name de universiteiten komen geld tekort: zo’n 800 miljoen euro per jaar. In het mbo gaat het om een bedrag van 100 tot 150 miljoen euro per jaar.
Financieel gezond
Uit het onderzoek blijkt dat de mbo-sector er in veel opzichten goed voor staat. De scholen zijn financieel gezond, de werkdruk van het personeel wordt minder hoog door een daling van de docent-student ratio en de tevredenheid over de beloning stijgt. Ook is het niveau van het onderwijs op orde. Er zijn geen systematische verschillen tussen het kwaliteitsniveau van opleidingen: iedere school kent goede en minder goede opleidingen.
Kruisbekostiging
Volgens PWC komen de mbo-scholen wel structureel geld tekort voor het opleiden van jongeren op niveau 2. Dit lossen scholen op door geld dat bedoeld is voor de studenten op niveau 3 en 4 te besteden aan de niveau 2-opleidingen. Ook worden middelen uit de kwaliteitsafspraken hiervoor ingezet. Bij deze ‘kruisbekostiging’ gaat het om een bedrag van zo’n 1.500 euro per student.
Schoolverlaters
Daarnaast kunnen mbo-scholen volgens het onderzoek meer doen om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Als de scholen zo’n 100 tot 150 miljoen euro extra krijgen per jaar, kunnen zij de groep kwetsbare studenten meer individuele hulp bieden. Volgens onderzoeker Sander Visser zou zo’n extra uitgave zich snel terugbetalen: ‘Het maatschappelijk rendement is groot. Mensen met een diploma hebben veel meer kans op de arbeidsmarkt.’
Arbeidsmarkt
De PWC-onderzoekers constateren in het mbo een groeiende spanning tussen de arbeidsmarktrelevantie van opleidingen en het toelatingsrecht. Het is voor scholen moeilijk studenten te sturen in de richting van opleidingen met een goede baankans. Een nieuw kabinet zou volgens het onderzoek dan ook beleid moeten maken om studenten te stimuleren een opleiding te kiezen met een betere kans op werk. De MBO Raad tempert echter direct de verwachtingen. In een reactie stelt de belangenbehartiger van de mbo-scholen dat het gerichter plaatsen van studenten niet mogelijk is: ‘Gegeven de meerdere doelen die de wetgever aan de mbo-scholen oplegt, is de mogelijkheid van mbo-scholen om nog extra te sturen op doelmatigheid niet meer aanwezig.’
Sterker
Minister Ingrid van Engelshoven onderschrijft de bevindingen van PwC: ‘Als we willen dat ons onderwijs en onderzoek van hetzelfde hoge niveau blijft, dan moet er door het komend kabinet een miljard worden geïnvesteerd’, laat ze via een woordvoerder weten. ‘Investeren in onderwijs en onderzoek zorgt er ook voor dat Nederland sterker uit de crisis zal komen.’