Ieder talent doet er toe. Ook praktisch, sociaal en creatief talent. Daarom is het hoog tijd om de omslag te maken van selectie- naar talentenmaatschappij. Dat is de boodschap waarmee gemeenten, onderwijs en werkgeversorganisaties vandaag aankloppen bij politiek Den Haag.
In de petitie ‘Van selectie- naar talentenmaatschappij’ pleiten de organisaties voor meer waardering en een gelijkwaardige positie voor het (v)mbo. In Utrecht maken ze volgens mbo-wethouder Dennis de Vries op dit gebied al meters. ‘We kunnen niet alles zélf veranderen, het is echt een breed maatschappelijk probleem. Wat we wél kunnen doen, is het gesprek aanjagen en mensen bewust maken.’
Zelfbeeld
De petitie is aangeboden aan de Vaste Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Kern ervan is dat het Nederlandse onderwijssysteem dringend moet veranderen. ‘Nu kijken we vooral naar cognitief talent,’ zegt De Vries. ‘Goed kunnen rekenen en lezen is belangrijk, maar dat is maar een klein deel van de talenten die kinderen hebben. Mijn oudste zoon bijvoorbeeld, zit in groep 8 en past minder goed in het schoolse systeem. Dat doet iets met zijn zelfbeeld. Hij kreeg het idee dat hij dom is, wat niet zo is. Hij beschikt over tal van talenten, eigenschappen en vaardigheden waar de maatschappij grote behoefte aan heeft.’
Studentenleven
De Vries vindt dat er een stigma rust op het beroepsonderwijs en verzet zich daar al jaren tegen. ‘Ik volgde ooit zelf de mbo-opleiding sport en bewegen. Toen al maakte ik me er druk over dat mbo-studenten geen recht hadden op een ov-jaarkaart en hbo- en wo-studenten wel. Het viel me ook op dat er verschil is in studiereizen; in het mbo gaan ze niet zo snel naar het buitenland. Later in Utrecht zag ik dat mbo-studenten minder deelnemen aan het studentenleven. Er waren bijvoorbeeld geen introductiedagen voor mbo-studenten en ze hadden geen toegang tot sportfaciliteiten.’
Bubbels
Verschillen tussen (v)mbo, hbo en wo zie je ook terug in de maatschappij. ‘Er ontstaan bubbels’, zegt De Vries. ‘Mbo-studenten zijn bijvoorbeeld ondervertegenwoordigd in de lokale politiek. Daarnaast is er sprake van een loonkloof en ongelijke ontwikkelkansen. We vinden het heel gewoon dat mensen met een kantoorbaan budget krijgen om opleidingen en cursussen te volgen. Voor bijvoorbeeld een schoonmaker is het dat veel minder vanzelfsprekend. Ik vind het hoog tijd dat we daar iets aan doen en behalve het onderwijs ook de arbeidsmarkt gaan hervormen.’
Concrete stappen
Dat laatste kan volgens De Vries bijvoorbeeld door bij werving meer nadruk te leggen op competenties en minder op diploma’s. De petitie noemt meer concrete stappen voor een sterker mbo. Zo zou het onderwijs leerlingen meer ruimte moeten geven om hun talenten en passie te ontdekken. ‘Bijvoorbeeld door hen al op jonge leeftijd te wijzen op de sectoren waar de meeste kansen leggen. Denk aan zorg, onderwijs of techniek.’
Van ladder naar waaier
Daarnaast moet het makkelijk worden om over te stappen van vwo of havo naar het (v)mbo als dat beter past. ‘Nu is deze route nog ongebruikelijk’, weet De Vries. ‘We zien het onderwijssysteem als een ladder met hoger en lager opgeleiden, maar die termen zijn niet meer van deze tijd’. Net als oud-minister Dijkgraaf ziet hij het onderwijs liever als een waaier. ‘Een waaier waarvan de bladen samen één geheel vormen en met ruimte voor allerlei talenten en interesses.’
Je hart volgen
Tot slot staat in de petitie dat mensen met een mbo-diploma een betere beloning verdienen. ‘Gezien de schaarste aan vakmensen, zou hun salaris meer in lijn moeten zijn met de waarde die hun inzet heeft voor de maatschappij.’ De Vries denkt dat veel maatregelen uit de petitie zichzelf terugverdienen. ‘Op dit moment maakt één op de zeven kinderen gebruik van de jeugdzorg. Dat zijn er meer dan ooit. Ik denk dat we dat aantal terugbrengen als kinderen vaker hun hart volgen en iets gaan doen wat ze écht leuk vinden. Want dat maakt hen gelukkiger.’
Utrechtse beweging
In zijn eigen stad is de laatste jaren een beweging gaande waarbij mbo-scholen de handen met succes ineenslaan. Zo kwam er een mbo-studentenvereniging en doen mbo-studenten mee aan de introductiedagen. ‘De gemeente biedt nu ook stageplaatsen voor mbo-studenten’, aldus De Vries. ‘Als lokale overheid hebben we formeel niet zoveel te zeggen over de positie van het mbo. Maar ik vind dat we er als gemeente wel iets van kunnen vinden. En dat we moeten werken aan bewustwording. Zo hebben we onlangs een podcast gemaakt waarin ouders en experts praten over wat nu écht de beste schoolroute is voor hun kind. De petitie helpt hopelijk ook om het gesprek over de voortgang van de talentenmaatschappij op gang te brengen.’
In Utrecht maken partijen dus al meters, maar er is nog een lange weg te gaan. De Vries: ‘Zolang er datingsites bestaan voor hoger opgeleiden, ga ik door.’
Bekijk hier de petitie