Het nieuwe leenstelsel weerhoudt jongeren ervan om van het mbo door te stromen naar het hbo. Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB) maakt zich zorgen over deze ‘leenaversie’. Volgens minister Bussemaker is het echter nog te vroeg voor conclusies.
In een persbericht meldt JOB: ‘De cijfers liegen niet: de perverse prikkels van het leenstelsel brengen de toegankelijkheid van ons hoger onderwijs in gevaar.’ De Monitor beleidsmaatregelen 2016-2017, met onder andere een motievenonderzoek onder mbo-gediplomeerden, is essentieel bij het duiden van de tegenvallende doorstroomcijfers. Uit dit onderzoek komt naar voren dat de weerstand tegen het afsluiten van een studielening een belangrijke factor is bij de keuze om niet door te stromen. ‘De perverse prikkels van het leenstelsel zijn sterker bij studenten met laagopgeleide ouders en jongeren uit eerstegeneratiegezinnen. De cijfers mogen dan ook niet los gezien worden van de meest recente Staat van het Onderwijs. Daarin wordt ongelijkheid in ons onderwijssysteem een hardnekkig probleem genoemd. Het leenstelsel draagt bij aan de tweedeling’, aldus het JOB-persbericht.
Adequate maatregelen
‘JOB wil dat ambitie en talent leidend zijn in ons onderwijs, niet de afkomst van ouders of de dikte van de portemonnee’, zo vervolgt het persbericht . ‘Om daar te komen, moeten er adequate maatregelen getroffen worden. Financiële voorlichting alleen is niet genoeg. Een rechtvaardig onderwijssysteem vraagt om het wegnemen financiële drempels die de doorstroom belemmeren. JOB is van mening dat voor een toegankelijk en rechtvaardig onderwijssysteem een verbreding en verdieping van de aanvullende beurs nodig is.’
ISO
Ook het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) maakt zich zorgen. Het ISO pleit voor een grondige herziening van de aanvullende beurs om zo de instroom van mbo’ers naar het hbo op hetzelfde niveau te krijgen als voor de invoering van het leenstelsel. ‘Studenten moeten zich nu door een hele papierwinkel heen werken om te bewijzen dat ze recht hebben op een beurs. De staat mag best servicegerichter worden, zeker voor studenten in kwetsbare groepen, in plaats van ze te overladen met ingewikkelde formulieren’, zo stelt ISO-voorzitter Jan Sinnige. Volgens Sinnige bevestigt de beleidsmaatregelenmonitor de vrees van het ISO dat het leenstelsel grote drempels oplevert voor kwetsbare groepen studenten. ‘Minister Bussemaker zegt elke keer dat deze drempels onterecht zijn omdat de aanvullende beurs voor kwetsbare groepen bedoeld is, maar de cijfers laten zien dat dit dus niet genoeg is.’
Te vroeg
Minister Bussemaker erkent in een brief dat de doorstroom vanuit het mbo naar het hbo een probleem is. Het verwachte herstel van deze instroom – na een tijdelijke dip – blijft voorlopig uit. Volgens minister Bussemaker is het echter te vroeg om conclusies te trekken over het structurele effect van het leenstelsel op de doorstroom. Uit internationale ervaringen zou blijken dat de effecten pas op de langere termijn zichtbaar zijn. Voorlopig zet de minister daarom in op betere voorlichting over het leenstelsel.
Lees ook: Doorstroom mbo-hbo gaat op en neer