Leenstelsel zorgde voor daling doorstroom naar hbo

De afschaffing van de basisbeurs in 2015 heeft geleid tot minder doorstroom van mbo-gediplomeerden naar het hbo. Tegelijkertijd steeg het succespercentage van de doorstromende mbo-studenten. Dat blijkt uit een analyse van het Centraal Planbureau.

Het rapport Doorstuderen na een mbo-diploma beschrijft op basis van microdata van het CBS de patronen in het doorstuderen van studenten na het behalen van het eerste mbo-diploma. Uit de data blijkt dat het percentage hbo-doorstromers in 2015 plotseling daalde. Voor 2015 studeerde ongeveer zestig procent van de studenten met een niveau 4 diploma door, dit percentage daalde met 5 procentpunt tot ongeveer 55 procent.

Leenaversie

De daling deed zich met name voor bij studenten afkomstig uit de laagste inkomensgroep. Dit duidt er volgens het rapport op dat er sprake was van ‘leenaversie’. In het nieuwe leenstelsel – dat inmiddels al weer aangepast is – werd de basisbeurs vervangen door een leenvoorziening. Studenten konden niet meer rekenen op een basisbeurs, maar konden tegen gunstige voorwaarden lenen bij de overheid. Dat juist voor de laagste inkomensgroepen sprake was een uitbreiding van de aanvullende beurs, was niet algemeen bekend.

Succespercentage

Tegelijkertijd met de daling van het doorstroomcijfer was er sprake van een stijgend succespercentage. Deze stijging deed zich ook voornamelijk voor bij de studenten uit de lagere inkomensgroepen. Door de combinatie van beide ontwikkelingen bleef het percentage studenten dat succesvol van mbo naar hbo doorstroomde in de loop der jaren nagenoeg op hetzelfde niveau. Het CPB trekt dan ook de conclusie dat sinds 2015 vooral studenten met een lagere succeskans ervan hebben afgezien om door te studeren in het hbo.

Tussenstap

Uit het rapport van het CPB blijkt verder dat steeds meer mbo-studenten hun eerste diploma behalen op niveau 4. Waar vroeger een deel van de studenten eerst een niveau 3 diploma behaalde en daarna doorstudeerde, slaan steeds meer studenten deze tussenstap over. Ook schrijven sinds 2018 steeds meer studenten zich na hun mbo-2-diploma direct in voor mbo-4.

Lees hier het rapport ‘Doorstuderen na een mbo-diploma’

Lees ook: Zorgen over leenaversie bij mbo-studenten