Om het vak burgerschap minder vrijblijvend te maken moeten alle mbo-studenten verplicht een schoolexamen burgerschap afleggen. Dat adviseert een expertgroep van docenten en onderzoekers.
De expertgroep, bestaande uit twaalf mbo-docenten, lerarenopleiders en onderzoekers, is ruim een jaar geleden ingesteld door minister Dijkgraaf. Aanleiding was de conclusie van diverse onderzoeken dat het burgerschapsonderwijs in het mbo vaak onder de maat is. De expertgroep kreeg de opdracht om te kijken naar de inhoud van het vak burgerschap: wat zouden studenten in ieder geval moeten leren? Daarnaast onderzocht de groep ook hoe het onderwijs minder vrijblijvend kan worden: moet er wellicht een verplicht examen komen?
Examen
Om met het laatste punt te beginnen: de expertgroep adviseert inderdaad om bij het vak burgerschap een verplicht examen in te voeren. Op dit moment is er slechts sprake van een inspanningsverplichting: om het diploma te behalen moeten studenten het vak burgerschap volgen. Dit is een belangrijke oorzaak van het vrijblijvende karakter. De expertgroep pleit voor een examen, omdat dit duidelijkheid schept over de eisen die voor studenten gelden. Om te slagen voor het mbo-diploma zal iedere student een examen burgerschap moeten afleggen. Door te kiezen voor een schoolexamen – en geen centraal examen – heeft iedere school de ruimte om het vak in te richten volgens de eigen onderwijsvisie.
Eisen
De expertgroep pleit ook voor het opnieuw formuleren van de kwalificatie-eisen. Op dit moment werken docenten burgerschap met vier dimensies: politiek-juridisch, sociaal-maatschappelijk, economisch en vitaliteit (gezondheid). Volgens het advies is hiermee onvoldoende duidelijk wat studenten moeten leren. De expertgroep pleit voor het centraal stellen van democratische waarden als vrijheid, gelijkwaardigheid en pluriformiteit. Zo moet de student kunnen onderbouwen hoe mensen verschillend mogen zijn en hoe het principe van gelijkwaardigheid pluraliteit begrenst.
Wetswijziging
De vernieuwing van de eisen rond burgerschap zal moeten leiden tot een wetswijziging. Nog voor de zomer komt minister Dijkgraaf met een reactie op het adviesrapport. Daarvoor gaat hij nog advies inwinnen bij partijen als de MBO Raad, JOB en de BVMBO. Het zal nog enige tijd duren voordat de nieuwe eisen in de wet zijn vastgelegd. De expertgroep adviseert ook om te werken met een ruime invoeringstijd voor de nieuwe eisen.
Lees hier het advies ‘Burgerschapsonderwijs in een veranderende samenleving’
Lees ook: Burgerschapsonderwijs: scholen komen niet tot verbetering