De SER wil een halt toeroepen aan de terugloop van het aantal leerlingen dat kiest voor de beroepsbegeleidende leerweg. Juist een intensivering van praktijkleren is kansrijk voor het beroepsonderwijs. Dat schrijft de SER in een advies over toekomstgericht beroepsonderwijs.
Op verzoek van de Tweede Kamer heeft de SER zich gebogen over de toekomst van het Nederlandse beroepsonderwijs. Het advies leest als één groot pleidooi voor ‘praktijkleren’. Beroepsonderwijs kan het beste plaatsvinden op de werkplek, zo stelt de SER. Veel scholen hebben ook goede ervaringen opgedaan met het aanbieden van theorielessen op de werkplek. Volgens internationaal onderzoek is de nauwe samenwerking tussen werken en leren een van de sterke punten van het Nederlandse beroepsonderwijs.
Imago
Het is daarom des te jammer dat de traditionele vorm van praktijkleren, via de bbl, onder druk staat. Het aantal leerbanen is de afgelopen jaren gedaald van zo’n 165.000 naar 97.000. Deze daling kan niet alleen verklaard worden door de economische crisis. Volgens de SER is er ook sprake van een – onterecht – negatief imago van de bbl-route. ‘Onterecht lijkt een beeld te zijn ontstaan dat werkend leren van minder waarde is dan schools leren. Dat is een ongelukkige en onterechte maar wijdverbreide misvatting die zich uit in een negatief imago.’ Volgens het rapport is er ‘nog een wereld te winnen onder specifieke groepen die minder bekend zijn met de bbl of die een minder positief beeld van deze opleidingen hebben’.
Subsidieregeling
Volgens de SER kan ook de invoering van de Subsidieregeling Praktijkleren van invloed zijn geweest op de daling van het aantal leerbanen. Daarmee is de jaarlijkse overheidsbijdrage voor het mbo – bedoeld om bedrijven een korting te geven op de loonkosten voor bbl-ers – geslonken van circa 400 naar circa 200 miljoen euro. Is de bbl niet te duur geworden voor werkgevers, zo vraagt de SER zich af. Ook de bezuiniging op de kenniscentra, verantwoordelijk voor de werving van leerbedrijven, kan meespelen bij de daling van het aantal leerbanen.
Ouderen
Praktijkleren kan ook een goede vorm van opleiden zijn voor werkenden die zich willen bijscholen. Goede voorlichting voor werkenden is daarvoor nodig. Om de bbl-route voor ouderen aantrekkelijker te maken, zouden de eisen rond burgerschap en taal en rekenen minder zwaar moeten zijn. De ‘drievoudige kwalificatie’, die in het initiële mbo geldt voor jongeren, zou voor werkenden niet hoeven te gelden.
Het advies over toekomstgericht beroepsonderwijs is het eerste deel van een breder advies. In een volgend deel zal de SER ingaan op de gevolgen van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor het zogenaamde ‘middensegment’.
Lees ook:
SER adviseert over toekomst mbo
SER-advies over praktijkleren