Het is nog niet zo eenvoudig om meer jongeren te laten kiezen voor opleidingen in tekortsectoren. Studenten kiezen vooral een opleiding die hun interesse heeft.
Dat blijkt uit onderzoek dat het ministerie van Onderwijs heeft laten uitvoeren naar maatregelen die jongeren zouden kunnen stimuleren om een tekortstudie te kiezen. Het gaat hierbij om studies die opleiden voor sectoren die bijdragen aan grote maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie en de groeiende zorgvraag. Nederland heeft een groot tekort aan technici en zorgmedewerkers. Het zou een goede zaak zijn als meer jongeren zouden kiezen voor opleidingen in deze richtingen.
Individuele keuzevrijheid
Uit het onderzoek Studiekeuze in beweging, dat door diverse onderzoeksbureaus is uitgevoerd, blijkt dat jongeren vooral een studie kiezen op basis van het beeld dat ze hebben van de inhoud van de studie. Jongeren kijken dus niet primair naar de maatschappelijke noden, maar naar hun eigen interesse. De onderzoekers stellen ook vraagtekens bij de wenselijkheid van sturende maatregelen vanuit de overheid, omdat dit ingrijpt op de individuele keuzevrijheid.
Acht maatregelen
De onderzoekers hebben gekeken naar acht mogelijke maatregelen die jongeren zouden kunnen stimuleren voor een bepaalde studie te kiezen. Een maatregel als het verlagen van de studiekosten voor tekortopleidingen is volgens de onderzoekers duur en heeft geen bewezen effect op de instroom. Ook maatregelen als een diplomabonus of baangarantie zorgen niet voor een ander keuzegedrag onder jongeren. Een maatregel als de numerus fixus zorgt er wel voor dat minder studenten instromen in bepaalde opleidingen, maar niet voor een hogere instroom in de gewenste opleidingen. Al met al concluderen de onderzoekers dat geen van de acht geëvalueerde maatregelen een bewezen effect heeft op de instroom in de gewenste opleidingen.
De toekomst
Ondanks de weinig hoopvolle conclusie van het onderzoek, wijst minister Bruins op de blijvende noodzaak om de komende jaren voldoende vakmensen voor tekortsectoren op te leiden. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft hij: ‘Willen we ook in de toekomst voldoende vakmensen opleiden, dan vraagt dit om keuzes in het opleidingsaanbod en het (verder) stimuleren van de studiekeuze van studenten richting bepaalde opleidingen.’ Hij kondigt daarom een aanpak aan voor het opleiden voor de arbeidsmarkt van de toekomst. In het najaar wil hij deze aanpak presenteren.
Lees hier het onderzoek ‘Studiekeuze in beweging’ van de onderzoeksbureaus Dialogic, Oberon en SEO
Lees ook: Sturen op studiekeuze blijft taboe