Het studiejaar is van start, de opening van het mbo-jaar is geweest. Reden voor MBO-today om samen met MBO Raad-voorzitter Adnan Tekin vooruit te blikken: op het studiejaar en de verkiezingen van 22 november.
Net voor de zomer kwam het bericht dat Adnan Tekin vier jaar door mag als voorzitter van de MBO Raad. Opmerkelijk, aangezien zijn eerste periode er nog niet eens op zit. Het toont het vertrouwen dat de raad in zijn voorzitter heeft. ‘Dat is inderdaad bijzonder’, beaamt Tekin. ‘Ik ben daar zelf in elk geval erg trots op en ik ben blij met het vertrouwen dat ik krijg. Door mijn aanblijven wordt er gekozen voor continuïteit om het mbo op de kaart te zetten.’
Opening
Na de herbenoeming van Tekin volgde een turbulente zomer met daarin de val van het kabinet – daarover later meer. Inmiddels is die zomer voorbij en zijn de scholen weer open. Sinds een aantal jaar is de Nationale Opening van het mbo-jaar het officiële startschot van het studiejaar. Dit jaar vond de opening plaats in het Amsterdamse theater De Meervaart. Speciale gast was demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip. Die aanwezigheid is tekenend voor het belang dat de MBO Raad hecht aan de arbeidsmarktpositie van mbo-studenten.
Zonnige toekomst
Die positie is goed: de toekomst voor verreweg het grootste deel van de mbo-studenten is rooskleurig. Waar studenten dat in het verleden niet altijd zagen, lijkt dit beeld te kantelen, blijkt uit onderzoek van I&O Research in opdracht van de MBO Raad. De grote meerderheid van de mbo-studenten ziet de toekomst zonnig tegemoet. Tekin is daar ontzettend blij mee. ‘Ruim zeven op de tien studenten vertrouwt erop na de studie een mooie baan te vinden. En bijna twee derde denkt met een mbo-diploma dezelfde kansen te hebben als studenten met hbo- of wo-diploma’s. Voor mij tonen die cijfers aan dat onze scholen opleidingen bieden die aansluiten op de vraag van de arbeidsmarkt. Opleidingen waar jongeren tevreden over zijn en die hen goed voorbereiden op die arbeidsmarkt. Het onderzoek werd ook afgenomen onder jongeren die hun opleiding al – tot twee jaar – hebben afgerond, zij zijn aan het werk, dus kunnen dit bij uitstek beoordelen. Als bestuurders wisten we natuurlijk al dat de (arbeidsmarkt)perspectieven voor mbo-studenten goed zijn. Maar nu zien onze studenten dat zelf gelukkig ook. Dat vind ik vooral de winst.’
Burgerschap
Een hot topic in mbo-land de afgelopen tijd was burgerschapsonderwijs. Naast de beroepsvakken zijn Nederlands, Rekenen, Engels (MBO 4) en Burgerschap verplichte onderdelen van de mbo-opleiding. Nogal wat scholen en docenten worstelen ermee, al is het maar omdat het zo veelomvattend is. De afgelopen maanden popte de discussie op over het al dan niet verplichten van een ‘burgerschapsexamen’. Rob Neutelings, columnist van MBO-today en bestuursvoorzitter van opleider Curio, is voor een verplicht examen en ook de Tweede Kamer pleit ervoor. Hoe kijkt Tekin naar de discussie? ‘Het belangrijkste is dat we het burgerschapsonderwijs naar een hoger niveau tillen. Daar maken we ons als vereniging ook sterk voor. De route daarheen kent verschillende smaken. Op dit moment volg ik de lijn van de minister, die nu geen verplicht examen wil, maar de sector de tijd geeft om de kwaliteit en de inhoud van het burgerschapsonderwijs te borgen. Ik sluit niet uit dat er ooit een examen komt, maar de bal ligt nu eerst bij de sector. Daar ben ik blij mee, want daar hoort die volgens mij ook thuis.’
Weinig controverse
De minister heeft de ‘burgerschapsbal’ dus bij de sector neergelegd, sowieso is het de vraag in hoeverre de minister het speelveld nog bepaalt nu hij demissionair is. ‘Het opstappen van het kabinet kwam ook voor mij als een verrassing. Maar het goede nieuws is dat we samen met het ministerie al meters hadden gemaakt. De Werkagenda mbo 2023-2027 − Samen werken aan Talent − en het Stagepact liggen er. Daarmee is richting gegeven aan de ontwikkeling van het mbo voor de komende jaren. Op onderwijs is vrijwel geen enkel onderwerp controversieel verklaard, dat betekent dat de minister voorlopig door kan op de ingeslagen weg.’
Na de verkiezingen
Dat laatste verandert waarschijnlijk na 22 november, constateert Tekin. ‘Na de verkiezingen heeft de minister een heel andere Tweede Kamer tegenover zich. Hij heeft in brieven de afgelopen tijd veel toezeggingen gedaan, die in 2024 vorm moeten krijgen. Hoeveel ruimte de minister straks nog krijgt, is de vraag. Het valt daarnaast te bezien hoelang het duurt voordat er een nieuw kabinet zit. Ik verwacht in elk geval een lastige formatie, die lang kan duren.’ Wat dat betreft kan Adnan Tekin wel een tipje van de sluier oplichten, de kans dat hij als staatsecretaris of minister in een nieuw kabinet zit, is bijzonder klein. ‘Die ambitie heb ik niet’, vertelt hij desgevraagd.
Vavo en krimp
Nog even terug naar het studiejaar dat onlangs is begonnen. Wat verwacht Adnan Tekin van het studiejaar 2023-2024? ‘Voor ons is 1 oktober een belangrijke datum, dan komen de aanmeldcijfers beschikbaar. Dat is altijd een spannend moment. We zien nu al dat er een plus is in het aantal Vavo-aanmeldingen. Scholen proberen dat zo goed mogelijk in goede banen te leiden. Een ander belangrijk thema is krimp: het aantal jongeren in krimpgebieden daalt sterk, dat betekent dat daar ook het aantal mbo-studenten sterk afneemt. Dat is een uitdaging waar veel van onze scholen mee kampen. We willen dat het publieke mbo in stand blijft. Maar als de studentenaantallen afnemen, en daarmee een groot deel van de onderwijsfinanciering, is dat geen eenvoudige puzzel. We blijven samen met het ministerie bezig om die puzzel te leggen.’