Wie van de één miljoen werklozen nu nog langs de kant staat, moet de mogelijkheid krijgen om via een leerwerkbaan terug te keren op de arbeidsmarkt. ‘Dat verlicht voor de korte termijn de overspannen arbeidsmarkt’, aldus Ton Heerts, voorzitter van de MBO Raad.
Vanavond debatteren de Vaste Kamercommissies van OCW en SZW met de ministers van beide departementen over het onderwerp ‘leven lang ontwikkelen’. In een brief zet de MBO Raad nogmaals de visie op leven lang leren uiteen. Kern van deze visie is naast het leerwerkbanenoffensief een andere inzet van uitkeringen. ‘Het uitkeringenregime is nu via algemeen geaccepteerde arbeid gericht op ‘zo snel mogelijk weer aan het werk’. We moeten echt kijken naar alternatieve routes. Mensen hebben inkomen nodig om hun huur, hypotheek en dagelijkse boodschappen te betalen. Alternatieve inkomensondersteuning vanuit de bijstandsvoorziening en werkloosheidsverzekering helpt om de weg via een mbo-opleiding naar de arbeidsmarkt te vergemakkelijken.’ De zorg is een goed voorbeeld van een sector die met grote tekorten kampt en zo op korte termijn geholpen kan worden aan goed opgeleide vakmensen. Heerts: ‘Met een leerbanenoffensief binnen het komende actieprogramma Werken in de zorg kan bijvoorbeeld ook de groep met een uitkering die in deeltijd zou kunnen werken, worden uitgedaagd om mee te doen.’
Permanente leercultuur
Volgens de MBO Raad kunnen mbo-scholen een grote rol spelen bij leven lang ontwikkelen. Heerts: ‘Het onlangs met de minister van OCW gesloten Bestuursakkoord is daar duidelijk over. Om die rol met verve te kunnen vervullen en te kunnen samenwerken met belangrijke partners als gemeenten en het bedrijfsleven, is nog wel wat werk te verzetten.’ In het komende nationaal akkoord voor leven lang ontwikkelen (het zogenaamde Skills-akkoord) moet onder meer worden opgenomen hoe de permanente leercultuur in Nederland voor gediplomeerde volwassenen bevorderd kan worden en wat hierin de rol van de overheid kan zijn. De vorig jaar verschenen adviezen van de commissie Vraaggestuurde financiering in het mbo en de SER zijn daar helder over. ‘Twee belangrijke adviezen zijn een nationale voucherregeling, als opvolger van de fiscale scholingsaftrek, voor vooral mensen die dreigen uit te vallen, én een verbreding van het leven lang ontwikkelen-krediet naar de leer-werkbanen. Dat zou een enorme bijdrage kunnen leveren aan arbeidsparticipatie van vele mensen die nu langs de kant staan,’ zegt Heerts.
Eigenaar van eigen ontwikkeling
Voor het stimuleren van een permanente leercultuur als bijdrage voor arbeidsmarktvraagstukken voor de lange termijn is meer nodig dan investeringen. Heerts: ‘Het is belangrijk dat mensen leren toegerust te zijn om met veranderingen om te gaan, zodat zij volwaardig mee kunnen blijven doen in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. Ze moeten de urgentie ervan inzien, zich eigenaar voelen van hun ontwikkeling. Om dat te realiseren moeten we de permanente leercultuur een natuurlijk onderdeel laten zijn van het onderwijs, in de breedste zin van het woord. Mbo-scholen verankeren de ‘leercultuur’ in het beroepsonderwijs voor starters in het mbo via de drievoudige kwalificatie. Jongeren in een beroepsopleiding kunnen we bewuster maken van het nut en de noodzaak van een leven lang ontwikkelen in het vakgerichte onderwijs (succesvol je beroep uitoefenen) en in het burgerschapsonderwijs (succesvolle deelname aan de samenleving). Opleiden voor vervolgonderwijs, de derde kwalificatie, krijgt daarmee de dimensie leven lang ontwikkelen.’
De brief van de MBO Raad is een aanvulling op eerdere initiatieven van de MBO Raad, zoals voor iedereen toegankelijke perspectiefcentra voor loopbaanadvies en het perspectiefpact voor 138.000 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het perspectiefpact is een samenwerkingsverband met onder meer Cedris, ABU en NRTO: partners zoeken voor de uitwerking ervan nadrukkelijk de samenwerking in de regio met gemeentes.
Lees ook: ‘Het mbo speelt belangrijke rol bij leven lang leren’