De invoering van keuzedelen stelt docenten nog voor de nodige problemen. In het bijzonder de examinering levert kopzorgen op. Dat bleek bij een door het Expertisecentrum Beroepsonderwijs georganiseerd debat over keuzedelen.
Sinds dit schooljaar bieden mbo-scholen in hun opleidingen keuzedelen aan. Scholen kunnen voor de invulling van deze ‘vrije ruimte’ kiezen uit een catalogus van ruim 700 goedgekeurde keuzedelen. Het kan hierbij gaan om generieke vakken als ‘ondernemerschap’ of ‘Engels’, maar ook om een specifieke beroepsvaardigheid als ‘het aanleggen van gastransportleidingen’.
Examinering
De invoering van de keuzedelen stelt docenten voor de nodige praktische problemen. Met name de examinering is lastig. Monique Bos van de beroepsvereniging van mbo-opleiders: ‘Per keuzedeel moeten vaak twee examens worden afgenomen, maar de examens zijn er nog niet. Vooral voor kleine opleidingen is dat lastig.’ Leontien Kragten van ROC Midden Nederland sluit zich hierbij aan: ‘Vroeger kende de vrije ruimte geen examenplicht, maar de keuzedelen moeten allemaal geëxamineerd worden. Voor 18.000 leerlingen gaat het dan om minimaal 36.000 examens. Hoe moet de school dat organiseren?’ Lianne van Beusekom van het MBO College Airport : ‘Het is voor scholen erg lastig om de keuzedelen te vertalen naar goede examens en een goed curriculum. Veel scholen hebben die expertise niet.’
Drama
Irma Rabelink van Consortium Beroepsonderwijs herkent de problemen bij de examinering: ‘Sommige keuzedelen bevatten meerdere werkprocessen, die allemaal in de praktijk getoetst moeten worden. Bij een keuzedeel met negen werkprocessen is dat een drama. Voor examenleveranciers is het ontwikkelen van examens bij keuzedelen al een hele puzzel. Logisch dat scholen er moeite mee hebben.’
Flexibel
Een andere zorg van docenten betreft het gebrek aan flexibiliteit bij het aanbieden van keuzedelen. De invoering van keuzedelen was bedoeld om scholen in staat te stellen snel in te spelen op regionale ontwikkelingen, maar in de praktijk valt dit nog niet mee. ‘Flexibiliseer het proces om tot keuzedelen te komen’, zo luidt één van de aanbevelingen van de aanwezigen. ‘Keuzedelen zijn nu verplicht gekoppeld aan een kwalificatiedossier. Laat die koppeling alsjeblieft los.’
Vrijheid
Volgens Eric Jongepier, onafhankelijk regisseur van de herziening van de kwalificatiestructuur, moeten scholen gebruik maken van de ruimte die zij hebben. ‘Er is vaak meer mogelijk dan scholen denken. Bijvoorbeeld als het gaat om de studiebelasting: scholen mogen zelf bepalen hoe zij de uren die voor een keuzedeel staan invullen. Het kan hierbij ook om een deel zelfstudie gaan.’ Ook bij het examineren hebben scholen meer vrijheid dan ze soms denken. ‘Maak gebruik van de verschillende examenvormen die er zijn, bijvoorbeeld een portfolio. Het hoeft niet altijd om een proeve van bekwaamheid te gaan.’
Rijen sluiten
Het debat, georganiseerd door het Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ecbo), mondt uit in een reeks van tien aanbevelingen. Twee quick wins springen er voor de aanwezigen echt uit: ‘Geef docenten meer tijd om de keuzedelen goed in te voeren’ en ‘Flexibiliseer het proces voor de totstandkoming van keuzedelen’. Regisseur Eric Jongepier heeft ook nog wel een tip: ‘Als de regelgeving rond de keuzedelen niet goed is, kun je proberen zaken te wijzigen. Als het mbo de rijen sluit, is dat zeker niet onmogelijk.’
Lees hier een uitgebreid verslag van het debat.
Lees ook:
Handreiking voor examens keuzedelen (18 november 2016)
Scholen bieden vooral generieke keuzedelen aan (26 september 2016)