Op woensdag 22 november sprak de kiezer een duidelijke voorkeur uit voor een rechts kabinet. Wat kan het mbo van zo’n kabinet verwachten?
Kort na de verkiezingen is nog onduidelijk wat de politieke aardverschuiving gaat betekenen voor een nieuw kabinet en de inhoud van een nieuw regeerprogramma. Hoewel er ook mogelijkheden zijn voor een centrumcoalitie verwachten velen toch een uitgesproken rechts kabinet. Een centrale rol lijkt daarin weggelegd voor de PVV van Geert Wilders en het NSC van Pieter Omtzigt. Samen met de VVD en de BBB hebben deze partijen een ruime meerderheid in de Tweede Kamer.
Leerlijnen
Als er inderdaad zo’n rechts kabinet tot stand komt, wat zullen dan de plannen voor het mbo zijn? Komt er dan nog iets terecht van de ambitieuze voorstellen van het vorige kabinet voor onderwijsvernieuwing? En hoe zal het verder gaan met de herordening van het onderwijslandschap volgens de waaier-gedachte van Robbert Dijkgraaf? Hoe kijkt de PVV naar de toekomst van het mbo? Het PVV-verkiezingsprogramma met de titel ‘Nederlanders weer op 1’ bevat hoegenaamd geen voornemens voor het mbo. De enige keer dat het beroepsonderwijs aan bod komt is bij een passage over de onderwijskolom vmbo-mbo-hbo. De PVV wil deze kolom versterken en het hbo een eigen positie laten behouden ten opzichte van de universiteit. De doorlopende leerlijnen tussen vmbo, mbo en hbo moeten blijven. Een weinig controversieel standpunt.
Marktwerking
Om meer zicht te krijgen op de positie van de PVV kunnen we kijken naar Harm Beertema. De voormalig mbo-docent, sinds jaar en dag PVV-woordvoerder op het gebied van onderwijs, keert niet terug in de Tweede Kamer. Uit de bijdragen die Beertema de laatste tien jaar in de Tweede Kamer heeft geleverd, is wel te destilleren hoe de PVV over het mbo denkt. Voor onderwijsinnovatie had Beertema meestal geen goed woord over. Van trends als gepersonaliseerd leren moest hij weinig hebben. Wel was hij een groot voorstander van traditioneel klassikaal onderwijs, met een gedegen aanpak van taal en rekenen.
Leven lang ontwikkelen
Beertema benadrukte vaak het belang van leven lang ontwikkelen, maar hij vond dat deze vorm van onderwijs beter aan de markt kan worden overgelaten. In 2018 zei hij hierover in een Kamerdebat: ‘Het bekostigd onderwijs faalt keer op keer. Laat het over aan de markt!’ Ook de VVD, mogelijk (gedoog)partner in een rechts kabinet, kijkt bij leven lang ontwikkelen primair naar de rol van private opleiders. De VVD wil van oudsher bedrijfsscholen meer mogelijkheden bieden voor opleidingstrajecten. Ook pleit de partij voor een verhoging van de subsidies voor werkgevers die leerbanen aanbieden. Al met al ligt het voor de hand dat een rechtse coalitie op dit terrein vooral oog zal hebben voor de belangen van het bedrijfsleven en de private opleidingsmarkt. Een publieke opdracht aan de mbo-scholen voor leven lang ontwikkelen, een grote wens van de MBO Raad, is na 22 november niet dichterbij gekomen.
2040
De afgelopen maanden zijn in opdracht van minister Dijkgraaf diverse onderzoeken gedaan naar fundamentele stelselherzieningen. Het rapport ‘Vandaag is het 2040’ doet bijvoorbeeld voorstellen voor een nieuwe ordening van mbo, hbo en universiteit en de introductie van een ‘juniorcollege’ voor jongeren tot 15 jaar. Het is zeer de vraag of een rechtse coalitie met dit soort ingrijpende innovaties verder wil gaan. Het gevaar is groot dat ‘Vandaag is het 2040’ in een la verdwijnt. Van concretisering van de waaier van Dijkgraaf komt dan weinig terecht.
Lees ook: Nieuw Sociaal Contract wil meer investeren in vakmanschap