Met een ‘nationaal programma’ wil het kabinet scholen, docenten en studenten weer perspectief bieden. Het programma wil niet alleen urgente problemen direct aanpakken, maar ook op lange termijn tot structurele verbeteringen leiden. Er wordt zelfs gesproken over ‘een nieuwe toekomst voor het onderwijs’.
Om de gevolgen van de coronacrisis voor het onderwijs zo goed mogelijk op te vangen heeft het kabinet besloten tot een ‘Nationaal Programma Onderwijs’. De komende jaren is maar liefst 8,5 miljard euro beschikbaar voor het aanpakken van de problemen die door de pandemie zijn veroorzaakt. Dit moet er in de eerste plaats toe leiden dat de achterstanden eind 2022 zoveel mogelijk zijn weggewerkt. Het programma richt zich echter niet alleen op het direct aanpakken van urgente problemen, maar heeft ook de ambitie op de lange termijn tot structurele verbeteringen in het onderwijs te leiden. Er wordt zelfs gesproken over ‘een nieuwe toekomst voor het onderwijs’. Veel wordt daarbij verwacht van ‘blended learning’, waarbij online onderwijs een vast onderdeel wordt in het onderwijsprogramma. Meer dan voorheen moet dit gebeuren op basis van een visie. Het programma spreekt over ‘doordacht digitaliseren’.
Verlenging
Het leeuwendeel van het programma, zo’n 6 miljard, heeft betrekking op het primair en voortgezet onderwijs. Voor het mbo en het hoger onderwijs is ruim 2,5 miljard beschikbaar. Een aanzienlijk deel van dit geld wordt ingezet voor de verlenging van al langer bestaande crisismaatregelen. In het mbo gaat het dan onder andere om de ‘aanpak jeugdwerkloosheid’. Scholen kunnen hierbij subsidie aanvragen om jongeren extra te begeleiden bij de overstap naar een vervolgopleiding of het vinden van werk. Daarnaast worden diverse inhaal- en ondersteuningsprogramma’s verlengd, waarmee scholen bijvoorbeeld zomerscholen kunnen opzetten. Ook krijgen scholen extra budget om studenten die dat nodig hebben te helpen met een goede laptop. Het programma ‘Extra hulp voor de klas’, waarmee scholen hun onderwijscapaciteit tijdelijk kunnen uitbreiden, wordt verlengd. De regeling gold aanvankelijk alleen voor het huidige schooljaar, maar loopt nu tot eind 2021.
Lesgeld
Ook diverse crisismaatregelen voor studenten worden verlengd. Zo behouden studenten die de komende tijd hun studie afronden recht op een compensatie voor opgelopen vertraging. Het kan hier gaan om een bedrag tussen de 800 en 2.000 euro per student. Nieuw is dat het college- of lesgeld voor studenten in het mbo en het hoger onderwijs het komende schooljaar (2021-2022) wordt gehalveerd. Daarnaast houden studenten een jaar langer recht op hun OV-kaart.
Subsidie Praktijkleren
De stimuleringsmaatregelen om het stagetekort aan te pakken worden eveneens verlengd. Dit heeft onder andere betrekking op de subsidie voor praktijkleren (bbl). Werkgevers die een bbl-leerbaan aanbieden, hebben altijd al recht op een subsidie van € 2.700 per leerbaan. Tot op heden was er sprake van een subsidieplafond: de subsidie kon verstrekt worden tot een totaalbedrag van 200 miljoen euro. Dit plafond wordt nu losgelaten. Het kabinet trekt hier de komende twee jaar ongeveer 70 miljoen euro per jaar voor uit. Het budget voor leerbanen komt hiermee in 2021 op 270.000 miljoen euro, waarmee dus precies de subsidie voor 100.000 leerbanen bekostigd kunnen worden. Hierbij dient wel bedacht te worden dat het aantal leerbanen dit jaar sterk is gedaald en waarschijnlijk uitkomt op zo’n 75.000. Werkgeversorganisatie FME is zeer tevreden over de regeling.
Nieuwe ramingen
De recente groei van het aantal studenten in het mbo en het hoger onderwijs, noopt tot stevige aanpassingen van de ramingen voor studentenaantallen. Dit leidt onvermijdelijk tot hogere uitgaven. In het Nationaal Programma zijn de ramingen aangepast aan de nieuwste verwachtingen. Het gaat structureel om meerkosten van ruim 600 miljoen euro. Op langere termijn blijft overigens de verwachting dat studentenaantallen gaan krimpen, door demografische ontwikkelingen.
Scholen weer open?
In de toelichting op het nationaal programma wordt de hoop uitgesproken dat veel scholen in maart weer voor een deel open kunnen. De inzet van sneltesten kan hierbij behulpzaam zijn. Adnan Tekin, voorzitter van de MBO Raad, hoopt dat de mbo-scholen vanaf 2 maart meer ruimte krijgen voor fysiek onderwijs: ‘We kunnen een goede basis bieden voor de sociale bubbel die het kabinet eerder aankondigde om jongeren meer ruimte te geven. Dat draagt bij aan het verzachten van de emotionele impact van de coronacrisis.’
Lees hier de brief van de ministers van Onderwijs over het nationaal programma. De persconferentie waarin de ministers het programma aankondigen is hier terug te zien.
Lees ook: Corona zorgt voor blijvende verandering van onderwijs