Het aantal mbo-opleidingen met een numerus fixus is het afgelopen studiejaar gedaald van zo’n 700 naar 600. Scholen plaatsen studenten vooral op volgorde van aanmelding.
Op verzoek van de Tweede Kamer wordt sinds enkele nauwkeurig bijgehouden hoeveel mbo-opleidingen een numerus fixus hanteren. In het studiejaar 2020-2021 is het aantal opleidingen met een beperkt aantal plaatsen flink afgenomen: van 684 opleidingen in studiejaar 2019-2020 naar 603 in het studiejaar 2020-2021. Opvallend is dat in het domein ‘Media’ het aantal opleidingen met een numerus fixus flink afnam (dertig opleidingen minder), terwijl in de sector ‘Techniek’ juist het aantal opleidingen met een beperkt aantal opleidingsplaatsen toenam (met zes). Van de ongeveer 175.000 nieuwe inschrijvingen schreven ongeveer 27.000 studenten zich in voor een opleiding met een numerus fixus.
Creatieve opleidingen
Bij een klein aantal opleidingen is sprake van een landelijk opgelegde inschrijfbeperking. Het gaat hier met name om de omstreden creatieve opleidingen. Recent hebben de scholen landelijk afspraken gemaakt over het beperken van het aantal opleidingsplaatsen. Diverse scholen hebben sindsdien opleidingen samengevoegd, bijvoorbeeld in Noord-Nederland. Bij het grootste deel van de fixus-opleidingen hebben scholen zelf de beperking ingesteld. De belangrijkste motivatie is het gebrek aan werkgelegenheid of stageplekken. Bij enkele technische opleidingen geven scholen ook ‘gebrek aan opleidingscapaciteit’ op als reden.
Onnodig
De meeste scholen hanteren een simpele regel bij het selecteren van studenten: wie het eerst komt, het eerst maalt. Bij een klein deel van de opleidingen wordt gewerkt met loting (13 procent). Opvallend is overigens dat bij bijna 40 procent van de opleidingen met een numerus fixus uiteindelijk het aantal inschrijvingen lager ligt dan het aantal beschikbare plaatsen. Hier kunnen diverse redenen voor zijn, maar een verklaring is ook dat de inschrijfbeperking niet nodig was.
Toelatingsrecht
De cijfers rond numerus fixus-opleidingen worden met argusogen bekeken. In de eerste plaatst omdat de beperking op gespannen voet staat met het recent ingevoerde toelatingsrecht in het mbo. Maar daarnaast gaan er ook steeds vaker stemmen op om vanwege het grote tekort aan arbeidskrachten in sectoren als techniek en zorg meer gebruik te maken van instroombeperkingen bij studies met een minder goed arbeidsmarktperspectief. Een recent pleidooi hiervoor van Doekle Terpstra leidde tot veel commotie in de mbo-sector.
Lees hier het volledige onderzoek
Lees ook: Bijna 700 mbo-opleidingen werken met numerus fixus