Voorafgaand aan de verkiezingen hebben tal van organisaties hun wensen voor het mbo kenbaar gemaakt. Nu het kabinet aan de slag gaat, kan de balans worden opgemaakt: wie heeft het meeste voor elkaar gekregen?
Al in 2015 begonnen allerlei organisaties met hun lobby richting de politieke partijen en de mogelijke onderhandelaars voor een nieuwe regering. De kabinetsformatie is immers het uitgelezen moment om wensen te realiseren. Het meest concreet hierin was de MBO Raad. Medio 2016 publiceerde de vereniging van mbo-scholen ‘vijf suggesties voor teksten in het regeerakkoord’. Welke punten hebben het akkoord uiteindelijk gehaald?
Onderwijspact
De eerste wens van de MBO Raad betrof een ‘onderwijspact’ om talentontwikkeling meer ruimte te geven. Concreet pleitte de MBO Raad voor een samenvoeging van havo en vmbo en een verlengde brugklas. Van deze wens is in het regeerakkoord een klein beetje terug te vinden. Zo is opgenomen dat scholen per regio een dekkend aanbod moeten creëren van verschillende typen brugklassen (verlengd en categoriaal). De tweede wens van de MBO Raad had betrekking op onderwijs aan vluchtelingen. Een pact tussen overheden, bedrijven en scholen moest mbo-scholen in staat stellen vluchtelingen beter te helpen. Op dit punt is de oogst wat mager. In het akkoord is eigenlijk alleen iets terug te vinden over extra geld (70 miljoen) voor taallessen.
Laagopgeleide jongeren
De derde suggestie van de MBO Raad had betrekking op extra inzet om laagopgeleide jongvolwassenen (23 tot 27 jaar) een diploma te laten halen. Op dit punt zouden de mbo-scholen moeten samenwerken met gemeenten, werkgevers en UWV. Het onderwerp sloeg kennelijk niet aan bij de onderhandelaars, want het is niet terug te vinden in het akkoord. Aan de vierde wens van de MBO Raad, het verzoek om terughoudend te zijn met nieuwe regelgeving, is evenmin gehoor gegeven. Zoals eerder beschreven bevat het regeerakkoord voor het mbo een veelheid aan plannen, zoals een nieuwe bekostiging van scholen (een alternatief voor de ‘cascade’), de introductie van het vakdiploma en het mogelijk maken van een doorlopende leerlijn vmbo/mbo. Geen slechte plannen, maar wel plannen die op de werkvloer voor onrust zullen zorgen.
Schoolkosten
Voor het vijfde punt van de MBO Raad, de gratis schoolkosten voor 16- en 17-jarigen, had minister Bussemaker al voor de verkiezingen een gedeeltelijke oplossing gevonden. Het gaat hier echter om een a-structurele oplossing voor het lopende schooljaar. Het is niet duidelijk of het nieuwe kabinet structureel budget vrijmaakt om scholen de mogelijkheid te geven de schoolkosten van kinderen uit minder draagkrachtige gezinnen tegemoet te komen.
Leuteren
Ook andere organisaties hadden voor de verkiezingen hun wensenlijstjes kenbaar gemaakt. Heel hoog scoorde het ‘leven lang ontwikkelen’. Zo was er de commissie-Sap die ervoor pleitte om in het nieuwe regeerakkoord € 600 miljoen beschikbaar te stellen voor individuele leerrechten voor werknemers. Dit punt werd gretig overgenomen door de MBO Raad en andere lobbyisten. Eerder had ook de commissie onder leiding van de prominente D66-senator Rinnooy Kan gepleit voor meer aandacht voor ‘leven lang leren’. Op dit punt is het regeerakkoord teleurstellend. Er wordt geen extra geld beschikbaar gesteld voor volwassenenonderwijs, er wordt slechts gesproken over de optie om de faciliteit voor scholingsaftrek te vervangen door een individueel leerrecht. Op dit punt zal het voorlopig wel blijven bij het vermaarde ‘een leven lang leuteren’.
Docenten
De wens van een aantal mbo-scholen om tot regionale kwaliteitsafspraken te komen, is nog niet overgenomen. Wel lijkt het kabinet door te willen gaan met een vorm van kwaliteitsafspraken. In een manifest pleitten de docenten onder andere voor het afschaffen van de 1.000-urennorm, meer vrijheid voorscholen en meer investeringen in onderwijsfaciliteiten. Over al deze wensen is helaas niets terug te vinden. En dan is er nog het ‘Forum voor beroepsonderwijs’. Op het verlanglijstje van dit forum prijkten onder andere meer aandacht voor de regio en meer aandacht voor leven lang leren. De wensen zijn niet zichtbaar in het akkoord opgenomen.
Groen
Het meest succesvol lijkt de lobby van het Groene onderwijs te zijn geweest. De groene mbo-scholen hadden slechts één wens: zij wilden graag in het regeerakkoord geregeld zien dat het agrarische onderwijs op dezelfde manier werd behandeld als het mbo. Het gaat dan zowel om de gelijke bekostiging als om de overgang naar het ministerie van Onderwijs. Aan beide punten is voldaan. Het groene onderwijs kan dus in ieder geval dik tevreden zijn. Voor de rest van het mbo zal gelden: de aanhouder wint!
Lees ook: Nieuw kabinet: veel experimenten voor het mbo