De Taskforce Doelmatigheid, onder leiding van Lodewijk Asscher, pleit voor niet-vrijblijvende afspraken tussen scholen en werkgevers over het opleidingsaanbod van de mbo-scholen. Aan de vrijheid van de student om een studie te kiezen, wil de taskforce niet tornen.
Het langverwachte rapport van de Taskforce Doelmatigheid is eindelijk uitgebracht. Deze commissie, onder leiding van oud-minister Lodewijk Asscher, werd in maart ingesteld door SBB. De belangrijkste vraag aan de commissie: hoe zorgen we ervoor dat jongeren kiezen voor opleidingen waar de Nederlandse samenleving behoefte aan heeft? Hoe stimuleren we dat meer jongeren voor zorg of techniek kiezen in plaats van de creatieve of administratieve sector?
Sectorale zelfregulering
De commissie zet zijn hoop vooral op sectorale afspraken. Op regionaal en landelijk niveau moeten werkgevers in beeld brengen hoe groot de arbeidsmarkttekorten in hun sector zijn. Op basis van die informatie kunnen scholen hun opleidingsaanbod samenstellen. Sommige opleidingen kunnen dan groeien, andere krimpen. Scholen moeten onderling afspraken maken over het gezamenlijke aanbod. Voor concurrentie tussen scholen is geen plaats.
Arbitrage
De commissie-Asscher heeft hoge verwachtingen van de sectorale afspraken. Mochten scholen zich toch niet aan de afspraken houden, dan zou er een vorm van arbitrage moeten komen. SBB zou deze arbitrage moeten inrichten. Onafhankelijke deskundigen zouden dan een oordeel moeten vormen. Voor de Commissie Macrodoelmatigheid mbo, die speciaal voor dit soort kwesties door de minister van Onderwijs is ingesteld, ziet de Taskforce geen rol weggelegd.
Lager lesgeld
Volgens de Taskforce kan ook de overheid het nodige doen om jongeren te stimuleren een kansrijke opleiding te kiezen. Zo pleit de commissie voor een lager lesgeld voor tekortstudies, een maatregel waar minister Dijkgraaf weinig in ziet. Ook zou het tussentijds switchen naar een kansrijke opleiding makkelijker gemaakt moeten worden. De commissie wil verder iets aan de diploma-bekostiging doen. Nu is het voor scholen aantrekkelijk om veel jongeren een diploma te laten halen. De commissie ziet dit als een vorm van ‘rendementsdenken’. Scholen zouden juist geprikkeld moeten worden tot kansrijk opleiden: ze zouden meer geld moeten krijgen als studenten kiezen voor tekortberoepen. Volgens de commissie zou dit kunnen via de nieuwe kwaliteitsafspraken.
Koerswijziging?
De Taskforce Doelmatigheid spreekt in haar rapport over een ‘stevige koerswijziging’. De oude werkwijze Doelmatigheid, ingesteld naar aanleiding van de kritiek op de wildgroei aan creatieve opleidingen, werkt onvoldoende. Of de voorgestelde sectorale afspraken beter werken, zal de toekomst moeten leren. Interessant is daarbij welke rol de Commissie Macrodoelmatigheid, die werkt op basis van de Wet macrodoelmatigheid, speelt.
Lees hier het Advies Kansrijk opleiden
Lees ook: Kansrijke opleidingen niet altijd populair bij jongeren